Trong cuộc tranh luận giữa các ứng viên Tổng thống đảng Cộng hòa hồi tuần trước, 17 ứng cử viên sơ bộ của đảng Cộng hòa đã lên án “sự yếu kém” trong chính sách đối ngoại của Tổng thống đảng Dân chủ Barack Obama. Trong khi những phụ tá của ông Obama mô tả chính sách đối ngoại của ông là sử dụng quyền lực của Mỹ một cách thận trọng và thực dụng thì các ứng viên Cộng hòa mô tả chính sách này không thể hiện được vai trò lãnh đạo của Mỹ, để lại nhiều khoảng trống quyền lực trên thế giới, khiến Nga, Iran, Trung Quốc và các nhóm thánh chiến Hồi giáo lợi dụng để bành trướng thế lực.

Nhiều tên tuổi mất tích sau giai đoạn tám năm cầm quyền của George W. Bush (2001 - 2009) đã xuất hiện lại. Nổi bật trong số đó là Jeb Bush, em trai của cựu Tổng thống Bush. Ứng viên đầy tiềm năng này đã nhờ đến các tư vấn của Paul Wolfowitz, nguyên là nhân vật số hai của Lầu Năm Góc (2001 - 2005), người rất ủng hộ một cuộc can thiệp quân sự của Mỹ tạiIraq. Với công luận Mỹ, di sản cuộc chiếnIraqvẫn bị rất nhiều người coi là một chủ đề có thể khiến ứng cử viên Jeb Bush thất bại trong cuộc tranh cử. Tuy nhiên, ngày 11.8 vừa qua, ứng cử viên này không ngần ngại tuyên bố: “Việc hạ bệ Saddam Hussein rõ ràng là một việc làm tốt”.

Ứng cử viên Lindsey Graham cũng trở thành một người cổ vũ cho cuộc can thiệp trên bộ của Mỹ vào Iraq và Syria để chống lại Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng Về phần mình, Thượng nghị sĩ Marco Rubio, một ứng viên khác, đã chọn Jamie Fly - một cựu lãnh đạo an ninh quốc gia thời Bush - làm cố vấn. Năm 2012, ông Jamie Fly khẳng định - trong một cuốn sách - rằng Mỹ cần phải hành động cho một thay đổi chế độ tại Iran, với việc ném bom hàng loạt vào các cơ sở của chính quyền Tehran.

Lawrence Wilkerson, một thành viên đảng Cộng hòa theo xu hướng ôn hòa, nhận xét: “Các ứng viên của đảng Cộng hòa cho rằng họ không thể giành được chiến thắng trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng, nếu không có được sự ủng hộ của 11 - 12% công dân Mỹ có quan điểm diều hâu”. Wilkerson từng lãnh đạo một văn phòng của Bộ Ngoại giao Mỹ, thời Ngoại trưởng Colin Powell. Ông cho rằng có ba nhân tố khiến các ứng viên đảng Cộng hòa lựa chọn việc phô trương tư tưởng tân bảo thủ. Bên cạnh các tính toán chiến lược chính trị, hai nhân tố kia là quan điểm phân biệt chủng tộc ngự trị trong một bộ phận xã hội Mỹ, và việc nhiều người Mỹ khó chấp nhận thực tế rằng quyền lực của Mỹ đang suy yếu tương đối.

Tuy nhiên, ông Wilkerson dự đoán một khi lên nắm quyền, những người như ông Jeb Bush hay Marco Rubico sẽ không áp dụng các tuyên bố “tân bảo thủ” mà họ từng rao giảng để thu hút cử tri trong chiến dịch tranh cử. Ông nói: “Một khi họ vấp phải thực tế, tôi hy vọng, họ sẽ trở lại với một đường lối có trách nhiệm”.

Còn nhà nghiên cứu Mark Moyar của Viện nghiên cứu chính sách đối ngoại, một cơ sở thiên hữu, thì lên án chính sách đối ngoại của Barack Obama là một chiến lược mang tính tình huống, nhằm giải quyết các cuộc khủng hoảng phát sinh. Mark Moyar cho rằng: “Những tháng cầm quyền còn lại của Obama sẽ mang lại cho các kẻ thù của nước Mỹ khá nhiều thời gian và không gian, để tập hợp được sức mạnh. Việc tự đặt vào thế thụ động và có những cử chỉ mang tính hoàn toàn biểu tượng, thậm chí còn khuyến khích các kẻ thù của chúng ta đưa ra những lời lẽ khiêu khích táo tợn, với hy vọng giành được nhiều “cừu con” trước khi người chăn cừu cảnh giác hơn tới kịp”

Người đại biểu nhân dân