Gây ấn tượng bằng sự khác biệt

Sau rất nhiều khác biệt đã thể hiện trong suốt quá trình tranh cử với những tuyên bố mạnh bạo mà giới phân tích vốn thận trọng gọi là “non chính trị”, tỷ phú Trump tiếp tục tô đậm dấu ấn của mình với việc không tham dự cuộc tranh luận trực tiếp thứ 7 trên truyền hình ngày 29.1. Sự kiện này được cử tri và dư luận đặc biệt quan tâm vì đây là cơ hội cuối cùng để các ứng cử viên thể hiện bản lĩnh trước khi diễn ra cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm 2016 vào ngày 1.2 tại bang Iowa. Lý do Trump đưa ra là bận tổ chức một buổi lễ gây quỹ dành cho các cựu chiến binh tại trường đại học.

Theo giới phân tích, việc tỷ phú D.Trump bất ngờ tẩy chay cuộc tranh luận lần này cho thấy cuộc bầu cử năm nay tiềm ẩn những diễn biến khó lường và ngày càng khó dự đoán. Việc hướng vào những hành động cụ thể thay vì sa đà vào chỉ trích lẫn nhau như những ứng cử viên khác là một nước cờ của nhân vật này nhằm gây ấn tượng với cử tri qua đó gia tăng cách biệt với các đối thủ còn lại đồng thời cho thấy vị tỷ phú đang rất tự tin trước cuộc bầu cử sơ bộ.

Đánh giá toàn bộ tiến trình tranh cử của Trump, nhiều chuyên gia nhận định chính doanh nhân này, chứ không phải những chính khách “già đời” tại Nhà Trắng hay Đồi Capitol - đang cầm lái cuộc đua của đảng Cộng hòa. Với nhiều người, việc Donald Trump không xuất hiện vào phút chót cho thấy cách hành xử thiếu tính chuyên nghiệp của một tổng thống tương lai. Nhưng với Trump, điều này lại là thêm một minh họa sinh động và đầy thuyết phục về việc định nghĩa lại nghệ thuật làm chính trị. Cần lưu ý tới cương lĩnh tranh cử của  ekip Trump là “cần phải có sự can đảm để đưa nước Mỹ trở lại kỷ nguyên hùng cường”. Thay vì đứng trước cử tri và so găng với các đối thủ, Trump đã lựa chọn một sự kiện để gây quỹ từ thiện cho cựu chiến binh - một lựa chọn đầy tính chính trị vào một thời điểm quyết định, tạo sự chú ý đặc biệt, đồng thời đẩy các ứng cử viên tiềm tàng còn lại của đảng Cộng hòa vào thế khó: Hoặc là công kích kẻ vắng mặt, không thể tự vệ và điều này sẽ khiến đối phương thêm “hút” khách; hoặc là tảng lờ Trump và mặc kệ cử tri băn khoăn với câu hỏi họ nghĩ gì về trò chơi của ứng cử viên sáng giá nhất trước thềm cuộc bầu cử sơ bộ. Lựa chọn nào cũng mang lại lợi ích cho Trump.

Nhân tố lạ...

Trong số ứng cử viên đảng Cộng hòa tranh cử Tổng thống Mỹ vào năm nay, ông trùm bất động sản và giải trí Trump được xem là một “nhân tố lạ”. Với chủ trương bài ngoại, phản đối người nhập cư Mỹ Latin, ông đang tạo ra sự lo lắng sâu sắc cho đảng Cộng hòa do cộng đồng Mỹ Latin đang là lực lượng đông đảo tại Mỹ. Nhưng điều đáng ngạc nhiên là, những tuyên bố mạnh miệng của ông lại nhận được sự ủng hộ của lực lượng cử tri da trắng.

Ứng cử viên của đảng Cộng hòa Donald Trump nổi lên trong nền chính trị nước Mỹ thời gian vừa qua chính là vì ông đã nắm bắt chính xác tâm lý lo lắng và khủng hoảng của người dân, chuyển hóa thành công tâm lý tiêu cực của cử tri thành sự phẫn nộ, phục vụ tốt cho mục đích chính trị của mình. Trump đang sử dụng chủ nghĩa bài ngoại để tập hợp lực lượng. Ông đổ lỗi toàn bộ các vấn đề xã hội hiện nay của Mỹ cho các tác nhân ngoài Mỹ và thúc đẩy thuyết “âm mưu từ bên ngoài”, điều có sức thu hút rất lớn trong cộng đồng người da trắng có trình độ dân trí thấp ở Mỹ. Trong các bài diễn thuyết, Trump không ngừng đề cập tới vấn đề người di cư Mexico và người Hồi giáo, coi đó là kẻ thù đe dọa nước Mỹ, đồng thời không ngừng tuyên truyền về sự bất an trong xã hội Mỹ.   

Xu hướng bài ngoại và cực đoan cũng đang được nhiều lực lượng theo chủ nghĩa dân túy ở châu Âu sử dụng và giành được thắng lợi nguy hiểm trong các cuộc bầu cử gần đây, đặc biệt là trong bối cảnh người dân châu Âu mệt mỏi trước khủng hoảng kinh tế và các vấn đề xã hội do người nhập cư gây ra.

... hay kẻ đốt đền?

Cho tới thời điểm này, chiến dịch tranh cử của nhà tỷ phú rất thành công, tạo ra những dấu ấn. Trump đã đặt vấn đề liệu Thượng nghị sĩ John McCain của bang Arizona có đáng được gọi là “người hùng trận mạc” hay tuyên bố thẳng thừng về một kế hoạch “cấm cửa” người Hồi giáo đặt chân tới nước Mỹ. Mỗi phát ngôn kiểu này khiến các đối thủ, các chính khách và giới phân tích dự đoán rằng Trump đã tự cầm đuốc đốt ngôi đền của mình. Thực tế đã chứng minh điều ngược lại. Tỷ lệ ủng hộ của cử tri của Trump không ngừng tăng lên- cho thấy khả năng nắm bắt tâm lý số đông và được giới truyền thông đánh bóng thêm.

Trở lại với cuộc tranh luận cuối cùng, các đối thủ của Trump coi việc ông vắng mặt với câu nói “Cứ để họ cãi nhau và hãy chờ xem tỷ lệ ủng hộ thế nào. Họ không thể chơi xỏ tôi như họ chơi xỏ những kẻ khác” là ví dụ nữa về việc ông không phù hợp với Nhà Trắng. Nhưng với những người ủng hộ Trump, phản ứng này nhắc nhở họ về điều mà họ thích nhất ở ông- đó là Trump đang chơi theo luật của riêng ông, không chịu sự áp đặt khuôn mẫu. Như để tăng thêm sức nặng, Corey Lewandowski, giám đốc tranh cử của nhà tỷ phú, khẳng định ông không “chơi trốn tìm mà chỉ đơn giản là không tham gia vào thương vụ tồi (ám chỉ cuộc tranh luận)”.

Theo kết quả cuộc thăm dò dư luận mới nhất do NBC/WSJ/Marist công bố, tỷ lệ ủng hộ dành cho ứng cử viên Trump tại bang Iowa hiện là 32%, trong khi ứng cử viên đứng thứ hai là Ted Cruz với 25%. Tuy nhiên, kết quả thăm dò trên toàn quốc cho thấy ông Trump vẫn bỏ khá xa đối thủ gần nhất với tỷ lệ ủng hộ lần lượt là 37-21%.

Đại biểu nhân dân