Nhà tư bản địa ốc 70 tuổi đã bất ngờ trở thành nhân vật đứng mũi chịu sào của đảng Cộng hòa trong cuộc đua trước đối thủ truyền thống nặng ký Hillary Clinton. Lát đường cho hành trình từ một doanh nhân thuần túy để trở thành một chính trị gia của ông là những phát ngôn gây sốc, những chính sách đối nội, đối ngoại phi chính trị và những vụ bê bối mà giới tinh hoa chính trị Mỹ vốn rất kiêng kị. Và thực tế, vị tỷ phú đã tạo dựng được chỗ đứng và thương hiệu chính trị của riêng mình, có trong tay những lá phiếu của cử tri, cùng một số không nhỏ các chính trị gia bảo thủ của đảng Cộng hòa. Thậm chí, khi được đề nghị so sánh giữa ông Trump với Chủ tịch Hạ viên Paul Ryan - chính khách cấp cao nhất được bầu của những Chú Voi (biệt danh của đảng Cộng hòa) - về mức độ đại diện cho các giá trị của Cộng hòa, tới 51% số người được hỏi lựa chọn tỉ phú địa ốc và tụt lại phía sau khá xa là tỷ lệ 33% ủng hộ vị nghị sĩ thâm niên.

Doanh nhân lấn sân sang nghiệp chính trị Trump cũng là nhân tố gây chia rẽ đảng Cộng hòa với những phát ngôn quá mạnh bạo, những quan điểm đối lập với tư tưởng bảo thủ của đảng này về phản đối tự do thương mại, chính sách đối ngoại biệt lập và lập trường linh hoạt về an sinh xã hội cũng như thâm hụt ngân sách.

Chiến dịch tranh cử của ông bị phủ bóng bởi hàng loạt vụ bê bối, song ứng cử viên này thường dùng những từ ngữ mạnh mẽ để trả đũa những người chỉ trích hoặc phản đối mình. Đụng độ giữa đám đông ủng hộ và những người phản đối ông đã xảy ra trong nhiều hoạt động tranh cử. Tuy nhiên, các tuyên bố nói trên cũng chưa khiến người ta lo ngại bằng việc hồi tháng 8 vừa qua ông kêu gọi những người ủng hộ quyền sử dụng súng đẩy mạnh các hoạt động vận động hành lang của mình nếu bà Clinton giành chiến thắng.

Ông Trump đã nhiều lần gây mất lòng tầng lớp trung lưu, những người da trắng không ham học hành, không ngừng lên án những người nhập cư, người Hồi giáo và nhiều cộng đồng khác. Đối tượng mà nhà tỉ phú nhắm đến là những người cảm thấy bị bỏ rơi trong nền kinh tế toàn cầu hóa, và hoan nghênh kế hoạch mà ông đưa ra để giải quyết những vấn đề của nước Mỹ hiện nay như tình trạng tội phạm tràn lan, thất nghiệp, sự cạnh tranh từ bên ngoài, sự sa lầy trong các cuộc chiến chống Hồi giáo cực đoan và vấn nạn nhập cư trái phép.

Theo nhà phân tích, về cơ bản, các nhà lãnh đạo Cộng hòa không hài lòng với ông Trump. Giáo sư Robert Shapiro đến từ Đại học Columbia cảnh báo, hiệu ứng từ “phong trào Trump” - còn gọi là “chủ nghĩa Trump” (Trumpism) sẽ còn kéo dài tới sau ngày bầu cử với các cử tri ủng hộ chính khách - doanh nhân, và họ sẽ là những nhân tố tác động tới các vấn đề thương mại, nhập cư… Điều đó cũng đồng nghĩa với tâm lý phê phán, chỉ trích Hillary Clinton nếu bà đắc cử tổng thống.

 Điểm khác biệt của Trump còn ở cách thức tranh cử chưa từng có tiền lệ.  Ông Trump đã có vô số những hành vi gây sốc mà theo các nhà phân tích có thể làm đảo lộn khuôn mẫu lịch sử đã được duy trì hơn 150 năm qua. Nhìn lại toàn bộ lịch sử từ thời nước Mỹ ra đời, các chuyên gia chưa thấy có ai như ông Trump, quá tự tin vào bản thân, luôn coi mình là cá nhân duy nhất.

Dấu ấn của ông cũng thể hiện ở cách ông tác động tới chiến dịch tranh cử chính trị tại Mỹ. Theo bà Jeanne Zaino, giáo sư chính trị học tại Đại học Iona, tỉ phú bất động sản đã thay đổi bức tranh vận động tranh cử và điều đó sẽ để lại dấu ấn mạnh mẽ trong các chiến lược tranh cử sau này. Cụ thể, trong tương lai, có thể nước Mỹ sẽ có thêm nhiều chính trị gia không muốn mình trở thành một bản sao của ai đó, muốn tìm cách vươn ra khỏi cái khung chật hẹp truyền thống của mỗi đảng, tận dụng tối đa các phương tiện truyền thông, mạng xã hội để thu hút lá phiếu của cử tri. Chính sách dân túy và tranh cử kiểu dân túy sẽ tác động không nhỏ tới hai chính đảng lớn tại Mỹ là Dân chủ và Cộng hòa.

 FBI không truy tố bà Clinton về vụ bê bối thư điện tử

Hai ngày trước khi diễn ra bầu cử Tổng thống Mỹ, Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã thông báo, không truy tố bà Hillary Clinton về vụ bê bối thư điện tử. Một quan chức hành pháp giấu tên của Mỹ nói với Reuters rằng, quyết định đã chính thức chấm dứt cuộc điều tra của FBI về việc cựu Ngoại trưởng Clinton sử dụng email cá nhân khi còn đương chức.

Trong thư gửi Quốc hội Mỹ ngày 6.11, Giám đốc FBI James Comey cho hay, cơ quan này đã dốc sức hoàn thành báo cáo điều tra sau khi xem xét tất cả những thư điện tử được gửi tới hoặc gửi đi từ bà Clinton trong thời gian đương nhiệm, nhưng không phát hiện chứng cứ nào cho thấy bà vi phạm để bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Ông Comey cũng cho biết, FBI đã quyết định bảo lưu kết luận điều tra đưa ra hồi tháng 7. Trước đó, FBI đã mở cuộc điều tra mới, sau khi tìm thấy nhiều thư điện tử mới liên quan tới vụ bê bối email của bà Clinton, trong quá trình lục soát các thiết bị máy tính của ông Antony Weiner, chồng của bà Huma Abedin - một trong những cố vấn thân cận nhất của cựu Ngoại trưởng Mỹ. Động thái đó làm dấy lên quan ngại về việc cuộc điều tra làm ảnh hưởng đến chiến dịch tranh cử vào Nhà Trắng của ứng cử viên đảng Dân chủ.

Giám đốc Phụ trách truyền thông trong chiến dịch tranh cử của bà Clinton, Jennifer Palmieri, đã lập tức hoan nghênh quyết định của FBI. Tuy nhiên, lãnh đạo nhóm các nghị sĩ thuộc đảng Con lừa trong Thượng viện Mỹ, Harry Reid đã chỉ trích, kết luận của FBI một lần nữa cho thấy sự thiếu trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan này, James Comey, khi yêu cầu mở lại cuộc điều tra. Thậm chí, một số nghị sĩ đảng Dân chủ còn yêu cầu Bộ Tư pháp xem xét lại trình tự tiến hành của FBI để ngăn việc tái diễn những hành động tương tự, làm ảnh hưởng tới các cuộc bầu cử trong tương lai.

Đại biểu nhân dân