Sự trở lại của AKP

Với gần 50% số phiếu ủng hộ, đảng AKP đã giành được 325/550 ghế tại Quốc hội, giành quyền thành lập Chính phủ đơn đảng do AKP hoàn toàn kiểm soát. Trong khi đó, các đối thủ đều bị bỏ xa. đảng Nhân dân Cộng hòa (CHP) - đảng đối lập chính - chỉ giành được hơn 25% số phiếu, đảng Dân chủ Nhân dân (HDP) ủng hộ người Kurd giành được 10,7% và đảng Phong trào Dân tộc (MHP) giành được 12%, giảm sâu so với tỷ lệ 16,5% trước đó. Đây được coi là sự trở lại ngoạn mục của AKP sau thất bại đau đớn trong cuộc bầu cử hồi tháng 6. Vào thời điểm đó, lần đầu tiên AKP để mất đa số ghế tại Quốc hội sau 13 năm nắm quyền lực liên tiếp.

Tổng thống Erdogan tuyên bố, kết quả cuộc bầu cử đã chứng minh người dân Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ “sự thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ”, và đây cũng là thông điệp gửi tới lực lượng nổi dậy Thổ Nhĩ Kỳ tại miền Đông Nam đầy bất ổn rằng “bạo lực không thể tồn tại cùng dân chủ”. Tuyên bố của nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ nêu rõ kết quả bầu cử đã chứng tỏ người dân muốn được sống trong môi trường ổn định và tin tưởng lẫn nhau.

Trước khi tới thành phố quê hương Konya để có bài phát biểu ăn mừng chiến thắng với những người ủng hộ, Thủ tướng Davutoglu, nhà lãnh đạo của AKP, gọi đây là “chiến thắng dành cho nền dân chủ và người dân”, đồng thời bày tỏ hy vọng AKP sẽ phụng sự đất nước và người dân tốt hơn trong nhiệm kỳ 4 năm tới. Ông cũng đã kêu gọi các đảng phái chính trị tại Thổ Nhĩ Kỳ đoàn kết, cùng nhau hợp tác để tiến tới xây dựng một bản Hiến pháp mới, mục tiêu mà ông Erdogan muốn nhắm tới là để triển khai các điều luật trao nhiều quyền lực hơn cho Tổng thống.

Khoét sâu mâu thuẫn

Cuộc bầu cử ngày 1.11 được coi là cuộc bầu cử quan trọng trong nhiều năm qua. Diễn ra trong bối cảnh đất nước đang bị chia rẽ sâu sắc trước làn sóng bạo lực đẫm máu của các phần tử thánh chiến cũng như những bất đồng mới giữa đảng cầm quyền với đảng Công nhân người Kurd, giới phân tích lo ngại kết quả bầu cử với phần thắng hoàn toàn thuộc về AKP sẽ không giúp chấm dứt tình trạng bế tắc chính trị hiện nay và làm tê liệt nền kinh tế đang gặp nhiều khó khăn.    

Một quan chức cấp cao của CHP miêu tả kết quả bầu cử vừa qua “đơn giản là một thảm họa”. Theo giới quan sát, kết quả này có thể khoét sâu hơn những chia rẽ sâu sắc trong xã hội Thổ Nhĩ Kỳ, giữa một bên là những người bảo thủ ủng hộ Tổng thống Erdogan với một bên là lực lượng cấp tiến phản đối phương Tây và hoài nghi về chính sách của nhà lãnh đạo này.

Trong cuộc bầu cử hồi tháng 6, đảng AKP lần đầu tiên mất thế đa số ghế tại Quốc hội kể từ khi lên nắm quyền hồi năm 2002. Sau đó, đảng này cũng thất bại trong việc đàm phán với các đảng phái khác để thành lập chính phủ liên minh, khiến Thổ Nhĩ Kỳ phải tổ chức bầu cử lại vào ngày 1.11 theo quy định của Hiến pháp. Ông Erdogan nhấn mạnh cuộc bầu cử này là cơ hội để khôi phục ổn định, và kết quả cho thấy “các cử tri đã thực sự cân nhắc kỹ bối cảnh đất nước và mong muốn tái lập sự ổn định, cũng như lòng tin từng bị đe dọa hôm 7.6”.

Sau cuộc bỏ phiếu hồi tháng 6, lệnh ngừng bắn giữa Ankara và các tay súng người Kurd đã đổ vỡ, cuộc xung đột tại nước láng giềng Syria ngày càng trầm trọng, và Thổ Nhĩ Kỳ liên tiếp hứng chịu hai vụ đánh bom liều chết do những kẻ cực đoan có liên hệ với Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tiến hành, khiến hơn 130 người thiệt mạng. Vì vậy, cuộc bỏ phiếu lần này được kỳ vọng sẽ giúp khôi phục ổn định và lòng tin, cho phép Ankara đóng vai trò tích cực hơn trong việc giải quyết các vấn đề nảy sinh từ dòng người di cư từ các nước láng giềng đang tìm cách vượt biên giới Thổ Nhĩ Kỳ để tới châu Âu, cũng như góp sức vào cuộc chiến chống IS.

Tuy nhiên, Ông Bruce Riedel, cựu chuyên gia phân tích của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), cho rằng kết quả bầu cử càng làm phức tạp chiến lược dùng lực lượng người Kurd để chống IS, bởi AKP mâu thuẫn với lực lượng này. Tổng thống Erdogan và AKP không ngừng chỉ trích việc Mỹ hỗ trợ quá nhiều cho các tay súng người Kurd đang chiến đấu chống IS tại khu vực biên giới giáp Syria và chắc chắn sẽ không thể hy vọng một sự hợp tác tốt đẹp giữa Chính phủ mới do AKP kiểm soát và lực lượng người Kurd ở Syria.

Người đại biểu nhân dân