Kết quả bất phân định

Theo kết quả chính thức của cuộc bầu cử Nghị viện Tây Ban Nha được công bố ngày 27.6, đảng Nhân dân (PP) bảo thủ của Thủ tướng tạm quyền Tây Ban Nha Mariano Rajoy đã giành chiến thắng với 137/350 ghế trong nghị viện, tương đương 33% phiếu bầu. Về thứ hai là đảng Xã hội (PSOE) trung tả, với 85 ghế; tiếp đó là Liên minh Unidos Podemos cánh tả, với 71 ghế. Đảng Ciudadanos cánh tả giành được 32 ghế, đứng ở vị trí thứ tư.

So với kết quả của cuộc bầu cử gần đây nhất diễn ra trong tháng 12.2015, số ghế trong Nghị viện mà đảng PP nắm giữ đã tăng 14 ghế, song vẫn thấp hơn so với 176 ghế cần thiết để giành thế đa số tuyệt đối trong cơ quan lập pháp. Với kết quả bầu cử bất phân định, Tây Ban Nha chưa tìm được lối ra cho bế tắc trên chính trường kéo dài 6 tháng qua, khi PP và những chính đảng còn lại có chân trong Nghị viên sẽ một lần nữa phải bước vào vòng đàm phức tạp, nhằm đạt thỏa thuận thành lập Chính phủ liên minh.

Kể từ sau cuộc bầu cử cuối năm ngoái, chính trường Tây Ban Nha rơi vào bế tắc khi các chính đảng trong Nghị viện Tây Ban Nha không thể đạt thỏa thuận thành lập liên minh cầm quyền, dẫn đến việc Quốc vương Felipe VI phải ban hành sắc lệnh giải tán Nghị viện và ấn định thời gian tổ chức bầu cử mới trước thời hạn. Đây là lần đầu tiên kể từ năm 1977, Tây Ban Nha tiến hành liên tiếp hai cuộc bầu cử trong vòng 6 tháng. Giới quan sát lo ngại, nếu nỗ lực thành lập Chính phủ sắp tới một lần nữa thất bại, Tây Ban Nha sẽ phải tiến hành bầu cử lần nữa.

Lựa chọn khó khăn

Giới quan sát cho rằng, đối tác tiềm năng nhất của PP là đảng cánh hữu Ciudadanos. Nếu đạt thỏa thuận thành lập Chính phủ, liên minh trung hữu PP - Ciudadanos sẽ nắm giữ 169 ghế trong Nghị viện, thiếu 7 ghế nữa để chiếm đa số tại Nghị viện. Như vậy, liên minh này sẽ cần huy động thêm 6 ghế từ những chính đảng khu vực ở xứ Basque và quần đảo Canary.

Hiện, lựa chọn tối ưu của Thủ tướng tạm quyền Rajoy là đạt thỏa thuận thành lập Chính phủ với các chính đảng về thứ hai trong cuộc bầu cử Nghị viện vừa qua là đảng trung tả PSOE. Nếu đạt được thỏa thuận, liên minh giữa PP và PSOE sẽ nắm giữ tổng cộng 222 ghế trong Nghị viện, đủ để duy trì sự ủng hộ ổn định của các nghị sĩ nhằm tiếp tục chương trình cải cách kinh tế trong 4 năm tới. Tuy nhiên, trước cuộc bầu cử, lãnh đạo PSOE Pedro Sánchez đã nhiều lần loại bỏ khả năng hợp tác với đảng bảo thủ của ông Rajoy. Việc PP có thể đạt thỏa thuận với Ciudadanos, sẽ đẩy Mandrid vào tình thế bấp bênh do liên minh trung hữu sẽ chỉ nắm giữ 169 ghế trong Nghị viện, thiếu 7 ghế để bảo đảm đa số ghế. Trong khi đó, kịch bản PP sẽ liên minh với Unidos Podemos là khó xảy ra, do liên minh giữa đảng Podemos và đảng Cánh tả đoàn kết, chủ trương phản đối chính sách thắt lưng buộc bụng, trong khi Chính phủ Mandrid đang nỗ lực thực hiện chính sách này, nhằm ngăn Tây Ban Nha lâm vào cảnh vỡ nợ như Hy Lạp. Trong trường hợp PP không tìm kiếm được đối tác thành lập Chính phủ liên minh, ông Rajoy có thể bất đắc dĩ đứng ra thành lập Chính phủ thiểu số. Trong trường hợp này, nhà lãnh đạo của PP sẽ lệ thuộc vào nhượng bộ PSOE và Ciudadanos nếu không muốn đối mặt với một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Nghị viện.

Tờ El Pais đã hối thúc các chính trị gia nước này gạt bỏ những khác biệt nhằm nhanh chóng thành lập Chính phủ mới có năng lực điều hành, nhằm lèo lái đất nước vượt qua giai đoạn khó khăn hiện nay. Lời kêu gọi này được đưa ra trong bối cảnh tình hình thế giới gia tăng bất ổn, sau cuộc trưng cầu dân ý ở Anh ngày 23.6 vừa qua, trong đó cử tri Anh đã chọn việc nước này rời khỏi EU. Mặc dù nền kinh tế có dấu hiệu phục hồi, song Tây Ban Nha đang đối mặt với nhiều thách thức trong nước như tình trạng thất nghiệp kéo dài, nợ công và thâm hụt ngân sách tăng cao. Hiện, Tây Ban Nha là nước có tỷ lệ thất nghiệp cao thứ hai trong Liên minh châu Âu (EU), chỉ sau Hy Lạp. Trong quý I.2016, tỷ lệ thất nghiệp của Tây Ban Nha đã tăng lên tới 21%, nếu chỉ tính riêng số người thất nghiệp trong độ tuổi dưới 25 thì còn số này đạt 46,5%. Thủ tướng tạm quyền Rajoy đã tuyên bố, sẽ giảm đáng kể tỷ lệ thất nghiệp

Theo Ngân hàng Trung ương Tây Ban Nha, nợ công của nước này đã tăng từ mức 99,2% GDP cuối năm 2015 lên mức 1.090 tỷ euro (1.230 tỷ USD), tương đương 100,5% GDP, trong quý I.2016, mức cao nhất trong 20 năm. Trong khi đó, Tây Ban Nha còn đang đối mặt với nguy cơ bị Ủy ban châu Âu (EC) phạt vì chi tiêu quá mức. Thâm hụt ngân sách của Tây Ban Nha ở mức 5% GDP vào năm ngoái, tăng so với mục tiêu 4,2% GDP mà nước này đã cam kết với EU. EU đề ra mức trần thâm hụt ngân sách 3% GDP và trần nợ công là 60% GDP. Tây Ban Nha đã nhiều lần vượt trần và là một trong những nước tuân thủ kém nhất trong Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone).

Đại biểu nhân dân