Kết quả áp đảo

Kết quả công bố trên đài truyền hình quốc gia Iran của Bộ Nội vụ hôm 1.3 cho thấy, phe cải cách và ôn hòa của Tổng thống Rouhani đã tập hợp được 158 trên tổng số 290 ghế Nghị viện. Phe bảo thủ chỉ giành được 68 ghế nghị sĩ, giảm 100 ghế so với Nghị viện đương nhiệm. Số ghế còn lại thuộc sở hữu của đại diện các dân tộc thiểu số và các bên khác. Bên cạnh đó, cuộc bỏ phiếu bầu Hội đồng Chuyên gia cũng chứng kiến chiến thắng vang dội của phe ông Rouhani và các đồng minh với 15/16 ghế của Hội đồng tại Thủ đô Tehran. Phe bảo thủ chỉ có một ứng viên duy nhất giành ghế trong Hội đồng Chuyên gia tạiTehranlà Ahmad Jannati.

Trước đó, gần 55 triệu cử tri Iran trên tổng số 80 triệu người đủ điều kiện đã đi bỏ phiếu để bầu ra Nghị viện Khóa X và Hội đồng Chuyên gia Khóa V. Đây là lần đầu tiên cử tri Iran tham gia vào một cuộc bầu cử kể từ sau thỏa thuận hạt nhân Iran và P5+1 đạt được hồi tháng 7.2015. Người dânIrancho rằng, đây là cơ hội duy nhất để họ có thể tác động tới chính quyền. Các cuộc bầu cử diễn ra trong bối cảnh kinh tếIranrơi vào khủng hoảng kèm theo bất ổn chính trị. Mặc dùIranđã thoát khỏi những cấm vận kinh tế liên quan đến chương trình hạt nhân, song chưa đủ động lực để vực dậy sau thời kỳ cấm vận.

Các cuộc bầu cử lần này được cho là có ý nghĩa quan trọng đối vớiIranbởi không chỉ bầu ra lãnh tụ tối cao của đất nước mà còn nhằm xác định hướng đi mới choIransau thời gian dài bị cấm vận do liên quan đến chương trình hạt nhân. Tổng thống đương nhiệm Hassan Rouhani, người đã có những thành công nhất định về ngoại giao sau quá trình theo đuổi thỏa thuận hạt nhân đang tiếp tục tìm kiếm sự ủng hộ từ Nghị viện để có thể tiến hành những cải cách kinh tế và hy vọng tái tranh cử vào năm 2017. Điểm đặc biệt năm nay, bầu cử Nghị viện chứng kiến sự tham dự của 500 nữ ứng viên trên tổng số hơn 4.800 người tham gia chạy đua vào ghế nghị sĩ.

Tầm quan trọng của Hội đồng Chuyên gia

Bên cạnh Nghị viện, Hội đồng Chuyên gia cũng đóng vai trò quan trọng tại Iran bởi mặc dù Tổng thống và Nghị viện được bầu lên thông qua phổ thông đầu phiếu nhưng lại phải chịu sự kiểm soát của Hội đồng Chuyên gia. 159 ứng viên tranh cử 88 ghế thuộc Hội đồng Chuyên gia. Cũng như bầu cử Nghị viện, việc bầu chọn Hội đồng Chuyên gia chứng kiến sự cạnh tranh giữa phe bảo thủ và phe trung lập. Hội đồng Chuyên gia hay còn gọi là Ban cố vấn có nhiệm kỳ 8 năm và có tầm ảnh hưởng đến chính trị Iran nhiều hơn cả Nghị viện (có nhiệm kỳ 4 năm). Giáo chủ hiện thời là Ayatollah Ali Khamenei, 76 tuổi đang bệnh nặng nên có thể Hội đồng Chuyên gia sẽ phải bầu chọn người kế vị. Trước đó, ông Khamenei luôn phản đối chính sách mở cửa với quốc tế của Tổng thống Rouhani. Đây được coi là một trong những rào cản đối với ông Rouhani trên con đường thực hiện chương trình cải cách kinh tế.

Kết quả với phần thắng nghiêng về phe cải cách và ôn hòa có nghĩa Iran đã sẵn sàng đón nhận làn gió cải cách mới về kinh tế sau thời gian dài bị cấm vận bởi ảnh hưởng của chương trình hạt nhân.

Hy vọng làn gió cải cách

Sau chiến thắng của phe cải cách và ôn hòa, Tổng thống Rouhani tuyên bố, cuộc cạnh tranh đã kết thúc và một chương mới đang mở ra. Mục tiêu trước mắt mà ông Rouhani đề ra là cuộc cải cách kinh tế theo hướng dựa vào cả nguồn lực nội tại và sự hỗ trợ của quốc tế thông qua hợp tác nước ngoài, thu hút đầu tư, tăng cơ hội việc làm cho người dân. Vị Tổng thống này tin rằng, thị trường 80 triệu dân mới được dỡ bỏ cấm vận sẽ có sức hút lớn đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Ý tưởng cải cách nêu trên của ông Rouhani đã được sự ủng hộ của nhiều người trẻ tuổi tạiIran. Hiện hơn 60% dân sốIranđang ở độ tuổi dưới 30. Bởi vậy, tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm đang là vấn đề quan tâm hàng đầu của cử tri.

Trong khi đó, phe bảo thủ tại Iran luôn ra sức kiềm chế mở cửa do thiếu tin tưởng Mỹ, cho rằng, thỏa thuận hạt nhân đạt được giữa Iran với P5+1 chỉ là tạm thời. Phe bảo thủ từng tuyên bố,Iranchỉ có thể bảo đảm tăng trưởng kinh tế nếu tập trung vào sản xuất phục vụ nhu cầu trong nước theo mô hình tự cung tự cấp, phù hợp với ý tưởng trong cuộc Cách mạng Hồi giáo năm 1979.

Ngoài ra, cuộc bầu cử Nghị viện năm nay ghi nhận con số kỷ lục lượng phụ nữ trúng cử vào ghế nghị sĩ. Khoảng 20 phụ nữIrancó khả năng trở thành thành viên Nghị viện. Đây là con số cách biệt so với số nữ nghị sĩ hiện nay của Nghị viện Khóa IX là 9 người. Điều này sẽ có ý nghĩa quan trọng đối với chính sách bình đẳng giới ở Iran.

Đại biểu nhân dân