Trong số 34 quốc gia tham gia liên minh có các nước A-rập như Ai Cập, Ca-ta, Các tiểu vương quốc A-rập thống nhất (UAE); các nước Hồi giáo như Thổ Nhĩ Kỳ, Ma-lai-xi-a, Pa-ki-xtan, cùng các nước A-rập ở vùng Vịnh và châu Phi. I-ran - quốc gia Hồi giáo theo dòng Si-ai đối địch với A-rập Xê-út theo dòng Xăn-ni - không tham gia liên minh này.

Hãng thông tấn SPA của A-rập Xê-út dẫn một thông cáo chung trong đó cho biết liên minh có nhiệm vụ bảo vệ quốc gia Hồi giáo khỏi các tổ chức và các nhóm khủng bố thuộc bất cứ tôn giáo nào và dưới bất cứ tên gọi nào gây chết chóc, hủy hoại Trái Đất và có mục đích khủng bố người vô tội.

Trong một cuộc họp báo, Thái tử A-rập Xê-út Mô-ha-mét Bin Xan-man (Mohammed bin Salman) và cũng là Bộ trưởng Quốc phòng nước này cho biết, liên minh trên sẽ phối hợp các nỗ lực chống khủng bố tại I-rắc, Xy-ri, Li-bi, Ai Cập và Áp-ga-ni-xtan, đồng thời nhấn mạnh liên minh mới không chỉ chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, mà nhằm vào “bất cứ tổ chức khủng bố nào xuất hiện”. Tuy nhiên, Thái tử A-rập Xê-út không cho biết rõ ràng về cách thức các nỗ lực quân sự được triển khai của liên minh này.

Việc A-rập Xê-út bất ngờ tuyên bố thành lập một liên minh chống khủng bố trong bối cảnh Vương quốc này đang theo đuổi mục tiêu gia tăng ảnh hưởng ở khu vực và kiềm chế sức mạnh của quốc gia đối thủ ở khu vực là quốc gia Hồi giáo I-ran, tiến tới giành lấy vai trò lãnh đạo ở Trung Đông. Các động thái ngoại giao tích cực A-rập Xê-út tiến hành thời gian qua ở khu vực đã cho thấy nước này đang đặt mục tiêu liên kết các quốc gia A-rập, tìm kiếm các đồng minh mới mới hy vọng tạo ra một mặt trận thống nhất nhằm đối phó với các thách thức chung, trong đó có lực lượng khủng bố IS.

Có thể nói việc A-rập Xê-út thành công trong việc tập hợp một liên minh gồm 10 nước tấn công phiến quân Hu-thi ở Y-ê-men được cho là do I-ran hậu thuẫn đã tạo bước đệm quan trọng để nước này thúc đẩy tham vọng tái cấu trúc quyền lực tại Trung Đông. Và việc nước này tuyên bố thành lập một liên minh chống khủng bố mới gồm 34 quốc gia là một bằng chứng.

A-rập Xê-út tuyên bố thành lập một liên minh chống khủng bố mới trong bối cảnh liên minh chống khủng bố do Mỹ dẫn đầu tại Xy-ri hoạt động không mấy hiệu quả và đang ngày càng thiếu sự gắn kết. Mặc dù cũng tham gia liên minh chống IS dẫn đầu ở Xy-ri nhưng A-rập Xê-út không mấy tích cực, giống như nhiều nước A-rập vùng Vịnh khác. Trước đây, Mỹ đã tích cực kêu gọi các nước A-rập vùng Vịnh tăng cường viện trợ cho chiến dịch quân sự chống lại IS ở I-rắc và Xy-ri nhưng chỉ nhận được rất ít sự hưởng ứng thực chất. Theo tuyên bố ban đầu, liên minh này thu hút sự ủng hộ của 65 quốc gia nhưng theo các thông tin báo chí thì chỉ có chưa đầy 12 quốc gia đang thực sự góp sức cho liên minh này. Vì vậy hầu như mọi cuộc không kích nhằm vào các tay súng IS đều do quân đội Mỹ tiến hành.

Động thái trên của A-rập Xê-út chẳng khác nào hành động qua mặt đồng minh Oa-sinh-tơn với việc chứng tỏ mình có đủ năng lực, uy tín để tập hợp lực lượng. Vì từ lâu, A-rập Xê-út đã cho thấy quyết tâm muốn thoát khỏi chiếc bóng của đồng minh Oa-sinh-tơn và “cái ô bảo trợ an ninh” của Mỹ đang ngày càng trở nên không thoải mái với Ri-át bởi những ràng buộc lợi ích chính trị, quân sự, kinh tế.

A-rập Xê-út nhận được sự ủng hộ mạnh của các nước A-rập trong việc thành lập liên minh chống khủng bố cũng cho thấy khát vọng được tự giải quyết các vấn đề khu vực mà không phải phụ thuộc vào Mỹ của khối các nước A-rập đang ngày càng mạnh mẽ.

Hơn nữa, tiêu diệt IS cũng nằm trong lợi ích an ninh quốc gia của A-rập Xê-út vì tổ chức khủng bố này từng tuyên bố sẽ lật đổ những nền quân chủ ở khu vực. Nhất là trong bối cảnh hiện nay có nguy cơ IS “tuyên bố thành lập chính quyền” ở Li-bi, tạo mối nguy cho các quốc gia Hồi giáo khác. Các nguồn tin cho biết, lợi dụng tình trạng vô chính phủ tại Li-bi 4 năm sau khi chế độ của nhà lãnh đạo Ca-đa-phi bị lật đổ, IS đang xây dựng một căn cứ địa mới ở phía Bắc Li-bi. Vì vậy, không chỉ Mỹ, các nước phương Tây mà cả các nước A-rập Hồi giáo cũng không thể khoanh tay ngồi nhìn để nguy cơ đang ngày càng tiến gần biên giới quốc gia.

QĐND