Góp ý cụ thể về quyền của người thi hành án, một số đại biểu đề nghị để đảm bảo hiệu lực, tính nghiêm minh của pháp luật khi bản án, quyết định của tòa án có hiệu lực pháp luật, các cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan phải nghiêm chỉnh chấp hành, không nên quy định người được thi hành án phải làm đơn thi hành án như trong Dự thảo. Trong trường hợp người phải thi hành án không chấp hành thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải chủ động sử dụng quyền lực nhà nước để tổ chức thi hành án. Có như vậy mới đảm bảo tính hiệu lực, nghiêm minh của bản án.

Đồng tình với quan điểm này, đại biểu Bạch Thị Hương Thủy (Hòa Bình) phân tích: Đối với người dân ở vùng cao, vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc thiểu số điều kiện đi lại khó khăn, hiểu biết về thủ tục liên quan đến công tác thi hành án của người được thi hành án còn hạn chế, nếu không được cơ quan có thẩm quyền tư vấn, hướng dẫn kịp thời, sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của người được thi hành án, dẫn đến bản án, quyết định có hiệu lực sẽ chậm được thi hành. Do vậy đại biểu này đề nghị Dự thảo Luật nên cân nhắc vì bản án, quyết định của tòa án có hiệu lực pháp luật phải được cơ quan thi hành án ra quyết định thi hành và thông báo cho người được thi hành án biết mà không cần phải có đơn yêu cầu.

Nhiều đại biểu góp ý về xác minh điều kiện thi hành án. Các ý kiến cho rằng, việc xác minh tài sản, thu nhập của người thi hành án thường khó khăn do người phải thi hành án có thể ở nhiều địa bàn khác nhau hoặc có tài sản ở nhiều địa phương khác nhau. Mặt khác, người phải thi hành án thường có hành vi tẩu tán tài sản, che dấu thu nhập… Vì vậy, trong quá trình xác minh điều kiện thi hành án của cơ quan thi hành án hoặc của người được thi hành rất cần có sự phối hợp, giúp đỡ, tạo điều kiện của chính quyền sở tại. Trong khi đó, Dự thảo Luật tại khoản 5 điều 44 quy định trách nhiệm cơ quan, tổ chức cá nhân có liên quan trong việc xác minh điều kiện thi hành cung cấp thông tin khi đang nắm giữ thông tin hoặc quản lý tài sản. Như vậy nếu họ không nắm giữ thông tin, hoặc không quản lý tài sản thì họ không có trách nhiệm cung cấp và không có trách nhiệm gì khác. Điều này gây thêm khó khăn cho việc thi hành bản án.

Đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum) cho rằng, nếu không nắm giữ thông tin thì tổ chức, cá nhân đặc biệt là chính quyền sở tại cần phải giúp đỡ bằng nhiều cách khác nhau như: vận động tuyên truyền người phải thi hành án có biện pháp hạn chế hoặc ngăn chặn hành vi tẩu tán tài sản… Bởi vậy, đại biểu Tám đề nghị bổ sung trách nhiệm phối hợp giúp đỡ tạo điều kiện trong quá trình xác minh tài sản thu nhập của cá nhân, tổ chức, nhất là của chính quyền sở tại đối với cơ quan thi hành án và người được thi hành án khi thực hiện việc xác minh điều kiện thi hành án vào khoản 5 điều 44.

Các đại biểu bày tỏ đồng tình cao về quy định: người được thi hành án có thể yêu cầu giải thích bản án, quyết định không rõ ràng của tòa án. Điều này cũng phù hợp với quy định về trách nhiệm của cơ quan ra bản án, quyết định trong thi hành án. Tuy nhiên, các đại biểu cũng cho rằng, gốc của vấn đề án tuyên không rõ ràng chính là chất lượng của hoạt động xét xử. Bởi vậy, cùng với những quy định rõ ràng, Dự thảo luật này cần hoàn chỉnh pháp luật về tòa án và xây dựng đội ngũ thẩm phán thực sự có phẩm chất năng lực, để bản án, quyết định của tòa án luôn luôn là những bản án, quyết định chính xác và rõ ràng.

Trong Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu ý kiến của nhiều vị đại biểu Quốc hội và Chính phủ thì việc giữ quy định về 2 cơ chế ra quyết định thi hành án (chủ động và theo đơn yêu cầu) như Luật hiện hành là phù hợp với tính chất, nguyên tắc tự định đoạt, tự thỏa thuận trong giải quyết các loại việc dân sự, tạo điều kiện, khuyến khích các bên giải quyết việc thi hành án, nhất là đối với trường hợp các đương sự là doanh nghiệp, tổ chức tín dụng... đồng thời bảo đảm cơ sở để thực hiện chủ trương từng bước xã hội hóa công tác thi hành án dân sự. Ngoài ra, nếu bỏ quy định về đơn yêu cầu thi hành án thì phải mở rộng phạm vi sửa đổi, bổ sung (gồm các điều, khoản có liên quan trong Luật Thi hành án dân sự và sửa đổi cả Luật Trọng tài thương mại và Luật Cạnh tranh), sẽ không phù hợp với yêu cầu đặt ra trong lần sửa đổi này.

Thảo luận về quyền, nghĩa vụ của người được thi hành án, người phải thi hành án, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan (các điều: 7, 7a, 7b), nhiều đại biểu tán thành quy định người được thi hành án không phải chịu chi phí xác minh. Một số đại biểu khác lại đề nghị vẫn quy định người được thi hành án và người phải thi hành án phải chịu các chi phí về thi hành án, trong đó có chi phí xác minh.

Ngoại những nội dung trên, tại phiên thảo luận, các đại biểu Quốc hội cũng tập trung cho ý kiến về: Kiểm sát việc thi hành án; tiêu chuẩn bổ nhiệm Chấp hành viên; quyền yêu cầu thi hành án; miễn, giảm nghĩa vụ thi hành án đối với khoản thu nộp ngân sách nhà nước; thi hành quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm; về thừa phát lại...

Theo chương trình, chiều nay, Quốc hội làm việc tại Hội trường, nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra của 4 dự án Luật gồm: Luật tổ chức Chính phủ (sửa đổi); Luật tổ chức chính quyền địa phương; Luật nghĩa vụ quân sự (sửa đổi); Luật thú y./.

ĐCSVN