Tiếp đó, dưới sự điều khiển của Phó chủ tịch QH Huỳnh Ngọc Sơn và Phó chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân, UBTVQH đã cho ý kiến về các vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Nghĩa vụ quân sự (sửa đổi) và dự án Luật Thú y (sửa đổi).

Theo Báo cáo Một số vấn đề lớn xin ý kiến về dự án Luật Nghĩa vụ quân sự (sửa đổi) do Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Nguyễn Kim Khoa trình bày, về thời hạn phục vụ tại ngũ của hạ sĩ quan, binh sỹ, có ý kiến đề nghị giữ thời hạn phục vụ tại ngũ như luật hiện hành. Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh nhất trí với dự thảo Luật, quy định thống nhất thời hạn phục vụ tại ngũ trong thời bình là 24 tháng để bảo đảm sự bình đẳng về nghĩa vụ của công dân theo quy định của Hiến pháp. Nếu quy định thời hạn phục vụ tại ngũ như Luật NVQS hiện hành hoặc thấp hơn cho một số đối tượng thì không bảo đảm thời gian huấn luyện, đáp ứng yêu cầu sẵn sàng chiến đấu, đồng thời không bảo đảm công bằng về thời hạn phục vụ tại ngũ. Về độ tuổi gọi nhập ngũ, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh tán thành với loại ý kiến đề nghị quy định độ tuổi gọi nhập ngũ của công dân thống nhất là từ 18 đến 25 tuổi như Luật Nghĩa vụ quân sự hiện hành.

Về tạm hoãn gọi nhập ngũ và miễn gọi nhập ngũ, đa số ý kiến Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đề nghị không quy định tạm hoãn gọi nhập ngũ đối với sinh viên, học viên để bảo đảm mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật. Tuy nhiên, để tạo điều kiện cho sinh viên, học viên an tâm học tập và không phát sinh tiêu cực trong quá trình tuyển chọn vì số lượng ngày càng tăng như hiện nay thì cần có quy định một số hình thức để sinh viên, học viên có trình độ đào tạo từ đại học trở lên có sự lựa chọn thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc phù hợp với tình hình cụ thể như: tham gia chương trình thanh niên trí thức tình nguyện, thực hiện nghĩa vụ quân sự thông qua việc tham gia đào tạo sĩ quan dự bị; tự bảo đảm chi phí để tham gia chương trình huấn luyện quân sự tập trung ba tháng để chuyển thành quân nhân dự bị hạng một tại các đơn vị quân đội hoặc trung tâm giáo dục quốc phòng theo quy định của Chính phủ.

Về độ tuổi gọi nhập ngũ, dự thảo Luật quy định độ tuổi gọi nhập ngũ từ 18 - 25 tuổi. Chủ nhiệm VPQH Nguyễn Hạnh Phúc đặt vấn đề, có thể kéo dài độ tuổi gọi nhập ngũ từ 18 - 27 tuổi được không? Bởi, quy định độ tuổi gọi nhập ngũ đến 25 tuổi thì sinh viên ra trường không có cơ hội được thực hiện nghĩa vụ quân sự. Nếu kéo dài độ tuổi gọi nhập ngũ đến 27 tuổi thì mở ra cơ hội cho sinh viên sau khi ra trường thì được thực hiện nghĩa vụ quân sự. Nên mở độ tuổi gọi nhập ngũ vì đây là quyền lợi của thanh niên. Về quyền lợi của hạ sĩ quan, binh sỹ phục vụ tại ngũ và thân nhân. Đây là chính sách cơ bản, tạo sự khuyến khích thanh niên nhập ngũ và tạo sự yên tâm đối với thân nhân các đối tượng thanh niên. Đối với đối tượng là học sinh tốt nghiệp THPT, địa phương có trách nhiệm vừa đào tạo gắn với giải quyết việc làm. Đối với đối tượng là sinh viên tốt nghiệp đại học, sau khi thực hiện nghĩa vụ quân sự cần có cơ chế cụ thể để được nhận vào làm tại các cơ quan đơn vị, với những điều kiện nhất định.

Đối với quy định tạm hoãn gọi nhập ngũ cho sinh viên đang học chương trình đào tạo đại học thuộc hệ chính quy thuộc cơ sở giáo dục đại học trong hệ thống giáo dục quốc dân, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN, TN và NĐ Đào Trọng Thi nêu quan điểm nên miễn hoặc tạm hoãn nghĩa vụ quân sự đối với đối tượng này. Bên cạnh đó, điều 4a dự thảo Luật quy định: sinh viên, học viên đào tạo theo hình thức giáo dục chính quy trình độ đại học trở lên tự bảo đảm chi phí để tham gia chương trình huấn luyện quân sự tập trung ba tháng theo quy định của Chính phủ thì được công nhận như thực hiện nghĩa vụ phục vụ tại ngũ trong thời bình. Chủ nhiệm Đào Trọng Thi cho rằng quy định này không công bằng và không phù hợp. Mặt khác, nếu hoãn thực hiện nghĩa vụ quân sự cho sinh viên học chính quy mà không nới thời gian độ tuổi thực hiện nghĩa vụ quân sự thì rất khó để các đối tượng này có cơ hội thực hiện nghĩa vụ quân sự. Trong thời gian theo học đại học từ 4 năm, sinh viên có quyền lưu ban, có quyền kéo dài thời gian học thêm 3 năm nữa. Nếu quy định không khéo, sẽ dẫn tới câu chuyện các đối tượng sinh viên tìm cách kéo dài thời gian học tại trường để vượt tuổi gọi nhập ngũ, trốn nghĩa vụ quân sự. Chưa kể sinh viên một số trường đại học kỹ thuật, trường y, trường nghệ thuật có thời gian học từ 5 - 7 năm. Chủ nhiệm Đào Trọng Thi đề nghị nên hoãn thực hiện nghĩa vụ quân sự đối với đối tượng trúng tuyển đại học hệ chính quy và nên kéo dài thời gian gọi nhập ngũ lên 27 tuổi đối với các đối tượng sinh viên theo học đại học được hoãn thực hiện nghĩa vụ quân sự trong thời gian học.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Phùng Quốc Hiển nêu ý kiến nên chăng là thay đổi nội dung của Luật Nghĩa vụ quân sự, đã là công dân thì phải thực hiện nghĩa vụ quân sự, công dân đủ 18 tuổi phải thực hiện nghĩa vụ quân sự, trừ một số trường hợp tạm hoãn. Thời gian thực hiện nghĩa vụ quân sự là 12 - 18 tháng. Tiếp đó, lựa chọn trong số đối tượng này những cá nhân đủ điều kiện tiếp tục xây dựng lực lượng quân nhân chuyên nghiệp. Có như vậy chúng ta mới xây dựng lực lượng quân đội chính quy, chuyên nghiệp, hiện đại. Đồng thời, thanh niên có điều kiện để học tập, rèn luyện trong môi trường quân đội, tinh thần ý chí được vươn lên, đồng thời bảo đảm được tính công bằng. Về quyền lợi của hạ sĩ quan, binh sỹ phục vụ tại ngũ và thân nhân, điểm K điều 50 dự thảo Luật quy định: được tạm hoãn trả khoản nợ vay để học tập theo quy định của Chính phủ. Chủ nhiệm Phùng Quốc Hiển tán thành với quy định này và cho rằng nên quy định mở rộng hơn với đối tượng là nông dân khi là lao động chính, đang vay một khoản nợ (Ngân hàng chính sách xã hội và Ngân hàng đầu tư phát triển) nhưng lại được gọi đi thực hiện nghĩa vụ quân sự. Bởi khi thực hiện nghĩa vụ quân sự thì việc trả các khoản nợ này là rất khó khăn, đề nghị tạm hoãn các khoản trả nợ đối với những đối tượng này.

Thể hiện sự tán thành với Chủ nhiệm Đào Trọng Thi về đề nghị giữ lại quy định luật hiện hành về hoãn gọi nhập ngũ trong thời bình đối với đối tượng đang theo học chương trình Đại học thuộc hệ chính quy, thuộc cơ sở giáo dục đại học trong hệ thống giáo dục quốc dân, song Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho rằng, cần phải làm rõ thế nào là nghĩa vụ quân sự và thế nào là thực hiện nghĩa vụ quân sự. Có hai vấn đề là nghĩa vụ quân sự và xây dựng nền quốc phòng toàn dân. Đề nghị rà soát lại Điều 4a mới bổ sung quy định về Công dân thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc được công nhận như thực hiện nghĩa vụ phục vụ tại ngũ trong thời bình, xem cái gì là nghĩa vụ quân sự, cái gì là tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân.

Chủ nhiệm Phan Trung Lý cho rằng, cần phải quy định tối đa các quy định trong dự thảo luật để bảo đảm tính công khai, minh bạch nghĩa vụ thiêng liêng của công dân. Trong khi đó, Dự thảo luật có đến 7 nội dung giao cho Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ quy định là hơi nhiều, vì vậy, cần phải rà soát lại, cái nào quy định được thì nên quy định ngay trong luật để thực hiện. 

Cũng trong sáng nay, dưới sự điều khiển của Phó chủ tịch Nguyễn Thị Kim Ngân, UBTVQH đã cho ý kiến về các vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Thú y (sửa đổi).

+ Buổi chiều, UBTVQH cho ý kiến về việc sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các văn bản pháp luật bảo đảm thi hành Luật tổ chức QH; cho ý kiến về các vấn đề lớn của dự án Luật hoạt động giám sát của QH và HĐND.

Người đại biểu nhân dân