- Thưa nguyên Phó chủ nhiệm, tháng 3 tới đây, Việt Nam sẽ đăng cai tổ chức Đại hội đồng Liên minh Nghị viện thế giới lần thứ 132 (IPU-132), tổ chức nghị viện đa phương lớn nhất hiện nay. Là một trong những nhà ngoại giao kỳ cựu, có nhiều kinh nghiệm hoạt động ngoại giao đa phương và từng giữ nhiều cương vị ngoại giao quan trọng, trong đó có Phó chủ tịch Đại hội đồng IPU nhiệm kỳ 2010 – 2011, nguyên Phó chủ nhiệm nhìn nhận như thế nào về sự kiện này?

- Khóa họp của Đại hội đồng IPU-132 là hội nghị quốc tế rất lớn, không chỉ tính đến quy mô số lượng đại biểu, khoảng hơn 3.000 người, hay quy mô số lượng đoàn đại biểu, đến từ khoảng 170 quốc gia và nhiều tổ chức quốc tế; mà còn cả chương trình nghị sự với nội dung đồ sộ liên quan đến vai trò, trách nhiệm nghị viện và nghị sĩ đối với tất cả các lĩnh vực mà các dân tộc trên hành tinh chúng ta đều quan tâm hàng ngày: từ an ninh-chính trị, kinh tế-môi trường-thương mại đến xã hội-nhân đạo, dân chủ-nhân quyền... Đây cũng là hội nghị quốc tế lớn nhất từ trước tới nay sẽ diễn ra trên đất nước Việt Nam đang không ngừng đổi mới, phát triển và hội nhập, có nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc Việt, một dân tộc yêu chuộng hòa bình, hòa hiếu và mến khách.

Việc được quyền đăng cai Đại hội đồng IPU - 132 trước hết khẳng định vị thế vững chắc của Việt Nam trên trường quốc tế, là sự tin cậy của cộng đồng quốc tế dành cho đất nước và nhân dân ta. Đây cũng là nấc thang quốc tế quan trọng đánh giá và thừa nhận nền ngoại giao, trong đó có ngoại giao nghị viện của ViệtNamđã có bước trưởng thành vượt bậc.

- IPU là biểu tượng của sự thống nhất và hoạt động ngoại giao nghị viện giữa các nhà lập pháp của tất cả các quốc gia trên thế giới. Như nguyên Phó chủ nhiệm đã từng trả lời trên ĐBND, so với ngoại giao chính thống và ngoại giao nhân dân, khả năng tiếp cận các đối tác của ngoại giao nghị viện có những mặt dễ hơn và thuận hơn. Ngoại giao nghị viện đem lại tác động lớn, nếu không nhìn rõ thì có thể sẽ không có đầy đủ cơ hội để phát triển. Vậy làm thế nào để phát huy được những mặt thuận lợi của ngoại giao nghị viện, cụ thể là trong hoạt động ngoại giao đa phương của năm 2015 khi Việt Nam đăng cai tổ chức Đại hội đồng IPU-132, đóng góp vào thành công chung của ngoại giao Việt Nam, thưa nguyên Phó chủ nhiệm?

- Để bảo đảm được thành công của Đại hội đồng IPU - 132 đòi hỏi chúng ta phải có nỗ lực to lớn. Khái niệm và nội hàm của thành công ở đây rất rộng và sâu, vừa phải bảo đảm hiệu quả cao nhất cho cả số lượng hoạt động đa dạng và chất lượng nội dung thiết thực mang ý nghĩa ngoại giao nghị viện đỉnh cao. QH ta đã thành lập Ủy ban quốc gia để chuẩn bị cho IPU - 132 và từ mấy tháng nay các Tiểu ban của Ủy ban này đã cấp tập chạy việc. Tôi cũng được mời là một trong hai cố vấn đặc biệt của Ủy ban nên cũng đang hàng ngày, hàng tuần chia lửa với đội ngũ cán bộ năng động của Ủy ban Đối ngoại, của VPQH, của nhiều đơn vị thuộc Bộ Ngoại giao cùng nhiều bộ, ngành có liên quan. Một chế độ giao ban công việc thường xuyên được hình thành với nhiệm vụ nhắm tới đích lựa chọn những kịch bản xuất sắc nhất từ những phương án được đề xuất liên quan đến các nội dung chủ đề của IPU 132, đến kịch bản của nước chủ nhà điều hành các phiên họp. Và đặc biệt là chuẩn bị các sự kiện, các cuộc tiếp xúc lãnh đạo cấp cao. Trước đó, một phần việc không kém phần quan trọng là những thu xếp đón tiếp đại biểu, hoạt động lễ tân, xe cộ, tham quan giải trí và an ninh, truyền thông cho mọi hoạt động... Nội dung chuẩn bị nào cũng đòi hỏi phải được cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng nhiều mặt, nhiều chiều, từ nhiều góc độ. Trong cuộc đời ngoại giao của mình, tôi luôn cho rằng sự chuẩn bị tốt luôn bảo đảm đến hơn 50% thành công cho mọi hoạt động đối ngoại. Quá trình chuẩn bị công phu trước IPU - 132 như thế này cũng là môi trường đào tạo bài bản gắn kết với thực tiễn, góp phần nâng cao kiến thức và kỹ năng cho đội ngũ làm ngoại giao nghị viện.

Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại Ngô Quang Xuân

Có thể tin tưởng rằng với sự chỉ đạo chuẩn bị sớm, cụ thể và chi tiết như hiện nay, Lãnh đạo và các ĐBQH ta sẽ chủ trì và triển khai mọi hoạt động của IPU - 132 tại Việt Nam vào cuối tháng 3 tới thành công và hiệu quả cao, đáp ứng nguyện vọng mà bạn bè thế giới đang kỳ vọng và dành tình cảm hữu nghị với đất nước và con người Việt Nam ta. Nghị viện và nghị sĩ các nước không những sẽ có thêm dịp để khám phá, chiêm ngưỡng một nước Việt Nam tươi đẹp, giàu truyền thống, hợp tác hữu nghị, mà sẽ còn được chứng kiến một nền ngoại giao nghị viện trưởng thành đáng tin cậy của QH nước ta.

- Những năm qua, cùng với thành tựu trên các mặt trận ngoại giao, ngoại giao nghị viện ngày càng trưởng thành. QH Việt Nam đã chủ trì thành công Đại hội đồng AIPA - 31 (năm 2010) và sắp tới là việc đăng cai tổ chức Đại hội đồng IPU – 132… Đây là cơ hội lớn, nâng cao uy tín của QH cũng như đất nước Việt Nam trong mắt bạn bè thế giới, khẳng định tính đúng đắn của đường lối, phương châm đối ngoại Đại hội XI của Đảng đã đề ra. Đó là chuyển từ chủ động, tích cực hội nhập kinh tế quốc tế sang chủ động, tích cực hội nhập quốc tế; phát triển phương châm đối ngoại là bạn, đối tác tin cậy lên tầm cao hơn là Việt Nam là thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế. Ý kiến của nguyên Phó chủ nhiệm về vấn đề này như thế nào? Ngoại giao nghị viện đóng góp như thế nào vào việc cụ thể hóa đường lối đối ngoại của Đảng ta?

- Ngoại giao nghị viện là nền ngoại giao lâu đời nhất trong lịch sử hình thành và phát triển của quan hệ quốc tế. Liên minh Nghị viện thế giới IPU đã có nhiều đóng góp mang dấu ấn và trở thành một cơ chế đa phương quan trọng vào bậc nhất của nền ngoại giao đa phương hiện đại. Bởi ngoại giao nghị viện luôn có thể kết hợp linh hoạt với các phương thức ngoại giao nhà nước và ngoại giao nhân dân. Chính vì thế, IPU cũng trở thành địa chỉ giao lưu đoàn kết không những chỉ giữa các nghị viện, giữa các nghị sĩ, mà do tính chất đại diện của nghị viện và nghị sĩ, đây cũng là một diễn đàn hợp tác hữu hiệu nhất giữa các lãnh đạo các quốc gia và công dân/cử tri của họ. QH ViệtNamđã và đang ngày càng tham gia tích cực vào các cơ chế ngoại giao khu vực và quốc tế. Những đóng góp của QH ta không những thể hiện chính sách đối ngoại đúng đắn của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta, mà thể hiện sự trưởng thành của của ngoại giao nghị viện với trách nhiệm ngày càng cao, trở thành thành viên tin cậy của cộng đồng nghị viện và nghị sĩ quốc tế.

Đến với IPU - 132, nghị viện và nghị sĩ thế giới không những sẽ có thêm dịp để khám phá, chiêm ngưỡng một nước Việt Nam tươi đẹp, giàu truyền thống, hợp tác hữu nghị, mà sẽ còn được chứng kiến một nền ngoại giao nghị viện trưởng thành và ngày càng phát triển toàn diện của QH nước ta.

- Xin cám ơn nguyên Phó chủ nhiệm!

Người đại biểu nhân dân