Chấm dứt tình trạng… trên bảo dưới làm lơ

Đọc 8 kết quả lớn đạt được và 8 hạn chế, yếu kém nêu trong Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2011 -2016 của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, nhiều ĐBQH cảm thấy đều đúng cả, nhưng đồng thời cũng thấy còn băn khoăn. Vì thực tế cho thấy, có những việc có thể làm tốt hơn nữa nếu cách thức điều hành được cải tiến mạnh hơn nữa, kỷ luật hành pháp được thực thi nghiêm hơn nữa. Lấy ví dụ về quốc nạn tham nhũng, nguyên nhân tác động tới sự tồn vong của chế độ, ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) thẳng thắn, nhiệm kỳ qua, tình hình tham nhũng nghiêm trọng, xâm phạm quyền lợi chính đáng của người dân lương thiện, làm suy yếu tiềm lực đất nước, chưa được giảm thiểu được. Tình hình phạm pháp có nguy cơ lan rộng và ngày càng táo tợn, công khai. Đây là trách nhiệm là của cả hệ thống chính trị nhưng Chính phủ có vai trò chủ công. Trong nhiệm kỳ vừa qua, cử tri cho rằng nếu Thủ tướng Chính phủ sớm xử lý kỷ luật vài vụ thì tình hình có thể cải thiện hơn, không nên chờ đến khi đổ bể, một số cá nhân phải ra tòa. Vì vậy, cử tri đề nghị Chính phủ phải cải cách cách thức điều hành, Thủ tướng Chính phủ phải mạnh dạn xử lý kỷ luật, thậm chí thay thế Bộ trưởng, hay Chủ tịch, Phó chủ tịch UBND cấp tỉnh có sai phạm hoặc không hoàn thành nhiệm vụ mà không đợi hết nhiệm kỳ. Chấm dứt tình trạngtrên bảo dưới làm lơ trong thực thi quyền hành pháp.

Ở góc nhìn khác, ĐB Đỗ Văn Đương (TP Hồ Chí Minh) cho rằng, nhìn nhận một cách khách quan, với cơ chế như hiện nay, chằng chịt nhiều mối quan hệ, thì những tồn tại, hạn chế nêu trong Báo cáo công tác nhiệm kỳ của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có nhiều nguyên nhân và không thể đổ hết lỗi cho Chính phủ.

Lấy ví dụ về tình trạng chạy chức, chạy quyền, ĐB Đỗ Văn Đương đặt câu hỏi: dư luận râm ran, hay đó là sự thật? Vì sao có người cứ chạy và vì sao người ta chạy được?

Đây là câu hỏi lớn, nhưng không mới.

Thiếu cơ chế gắn trách nhiệm

Còn nhớ, từ nhiệm kỳ QH Khóa XI, có đại biểu đã phản ánh về hiện tượng chạy chức, chạy quyền. Đến nay, đã 3 nhiệm kỳ trôi qua, câu chuyện được nêu cách đây hơn chục năm có lẻ không những không giảm nhiệt mà hình như còn nảy sinh thêm hình thức mới: chạy luân chuyển. Theo ĐB Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình), thì điều này đồng nghĩa cứ có chính sách gì mới là chạy. Việc này Dân biết, Đảng biết, Chính phủ và các ban, ngành biết. Nhưng cái còn thiếu ở đây là một cơ chế, cơ sở để gắn trách nhiệm cho người đứng đầu trong quá trình xác minh, xử lý.

Vấn đề đặt ra là phải nhìn nhận, đánh giá rõ thực hư có hay không nạn chạy chức, chạy quyền. Vì chạy chức, chạy quyền, nếu có, không chỉ tạo ra bất công lớn mà còn đẻ ra tham nhũng - ý kiến của ĐB Đỗ Văn Đương - lẽ thường khi mua bán xong thì tất yếu phải vơ vét để bù lại chi phí đã bỏ ra. Đây là quy luật thị trường.

Chạy chức, chạy quyền chỉ là một trong số những tồn tại, hạn chế được ĐBQH chỉ ra khi đánh giá về Báo cáo công tác của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng như các Báo cáo của Tòa án Nhân dân Tối cao và Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao. Vấn đề là nguyên nhân do đâu dẫn tới những tồn tại, hạn chế ấy? Và giải pháp nào để giải quyết dứt điểm những hạn chế đã được phản ánh nhiều lần trong nhiều kỳ họp QH?

Còn ĐB Nguyễn Văn Phúc (Hà Tĩnh) đề nghị dứt điểm trong nhiệm kỳ tới, Chính phủ cần mạnh mẽ sắp xếp lại, tinh giản bộ máy quản lý và đội ngũ công chức. Phải lập lại kỷ cương, kỷ luật, ý thức chấp hành và thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, xử lý nghiêm minh cán bộ, công chức vi phạm. Như kiến nghị của ĐB Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình), đó là dân chủ phải đi liền với kỷ cương. Một quốc gia muốn phát triển kinh tế - xã hội vững chắc và hội nhập quốc tế thành công thì phải có thể chế tốt, nguồn nhân lực chất lượng và ý thức chấp hành pháp luật.

ĐB Trịnh Ngọc Phương (Tây Ninh) cho rằng, năng lực của cán bộ, công chức là năng lực của cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, hiện trong các cơ quan nhà nước ít nhiều vẫn còn dư âm của thời kỳ quan liêu bao cấp, còn tư tưởng ngồi ì chờ lương, thậm chí không ít tư tưởng ngại thay đổi, ngại chấp nhận cái mới, tiến bộ, thay thế cái cũ đã lỗi thời, lạc hậu. Và cũng không loại trừ việc có quan điểm chợ chiều cuối khóa đã tạo ra sức ì và kìm hãm sự đổi mới.

Đại biểu nhân dân