Phát biểu bế mạc phiên họp, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, Phiên họp thứ 47 đã hoàn thành chương trình đề ra. Thứ nhất, UBTVQH đã đánh giá những kết quả đã đạt được, cũng như những hạn chế và những vấn đề cần quan tâm rút kinh nghiệm tại Kỳ họp thứ 11, QH Khóa XIII. UBTVQH đã thảo luận và cho ý kiến bước đầu về nội dung chương trình, các công việc chuẩn bị cho Kỳ họp thứ nhất, QH Khóa XIV. Thứ hai, UBTVQH đã thông qua việc ban hành Nghị quyết về chế độ và các điều kiện bảo đảm hoạt động cho đại biểu HĐND, đề nghị các bên liên quan tiếp thu ý kiến để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết. Thứ ba, UBTVQH đã thảo luận sôi nổi và cho nhiều ý kiến về tờ trình của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao xung quanh chế độ chính sách, điều kiện làm việc của thẩm phán tòa án nhân dân, cũng như về số lượng của các thẩm phán các cấp để thực hiện Luật Tổ chức tòa án nhân dân. Đề nghị Ủy ban Tư pháp và Tòa án nhân dân tối cao tiếp thu, chỉnh lý để tiến hành thẩm tra chính thức. Thứ tư, UBTVQH cũng đã cho ý kiến về việc phê chuẩn, bổ nhiệm đại sứ đặc mệnh tòan quyền nước CHXHCN ViệtNamnhiệm kỳ 2016 – 2019 tại một số nước. Thứ năm, về các dự thảo Nghị quyết về việc phân loại đơn vị hành chính; Nghị quyết về tiêu chuẩn đơn vị hành chính và việc nhập chia điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính; Nghị quyết về việc phân loại đô thị, đề nghị Ủy ban Pháp luật cùng các cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện để UBTVQH cho ý kiến một lần nữa trước khi ban hành nghị quyết.

Chủ tịch QH cũng nhấn mạnh, sau khi danh sách chính thức những người ứng cử ĐBQH Khóa XIV được công bố chiều nay, đề nghị những người trong danh sách sẽ bắt đầu lên chương trình tiếp xúc cử tri và trình bày các chương trình hành động. Đồng thời, Chủ tịch QH cho biết từ nay đến lúc bầu cử còn rất nhiều công việc phải làm, đề nghị các Ủy viên UBTVQH nếu tái cử hoặc ứng cử hoàn thành việc tiếp xúc cử tri và kiểm tra công tác chuẩn bị bầu cử trước ngày bầu cử ít nhất là 1 tuần.

Trước đó, dưới sự điều khiểu của Phó chủ tịch QH Uông Chu Lưu, UBTVQH cho ý kiến về các dự thảo Nghị quyết về việc phân loại đơn vị hành chính; Nghị quyết về tiêu chuẩn đơn vị hành chính và việc nhập chia điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính; Nghị quyết về việc phân loại đô thị.

Theo Tờ trình dự thảo Nghị quyết của UBTVQH quy định tiêu chuẩn và phân loại đơn vị hành chính gồm 4 mục và 19 điều. Cụ thể, đơn vị tỉnh, huyện, xã được phân thành 3 loại: loại I, loại II, loại III.  Phân loại đơn vị hành chính đối với đô thị, cụ thể đối với thành phố trực thuộc trung ương như TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh là đơn vị hành chính cấp tỉnh loại đặc biệt; các thành phố trực thuộc trung ương còn lại phân thành hai loại: loại I và loại II. Đối với quận, thị xã, thành phố, tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương, phường, thị trấn được phân thành 3 loại: loại I, loại II, loại III. Phân loại đơn vị hành chính ở hải đảo chỉ cần đạt từ 50% trở lên mức tiêu chí về quy mô dân số, diện tích tự nhiên, số đơn vị hành chính trực thuộc và đạt 70% trở lên mức tiêu chuẩn về trình độ phát triển kinh tế - xã hội của đơn vị hành chính tương ứng.

Nguyên tắc, phương pháp xác định các tiêu chuẩn để phân loại các đơn vị hành chính loại I, loại II là tính mức bình quân chung của từng tiêu chuẩn quy định cho mỗi đơn vị hành chính trong phạm vi cả nước theo đặc điểm đô thị, nông thôn, hải đảo, miền núi, vùng cao. Đơn vị hành chính theo từng cấp đạt loại I khi có các tiêu chuẩn quy định đạt 1,25 lần so với mức bình quân chung của cả nước đối với loại đơn vị hành chính đó. Đơn vị hành chính theo từng cấp đạt loại II khi các tiêu chuẩn quy định đạt 0,85 lần so với mức bình quân chung của cả nước đối với loại đơn vị hành chính đó.

Tờ trình dự thảo Nghị quyết của UBTVQH quy định về phân loại đô thị nêu rõ, một số tiêu chuẩn và tiêu chí phân loại đô thị của Nghị định 42/2009/NĐ-CP của Chính phủ ngày 7.5.2009 không còn phù hợp với thực tiễn phát triển của các đô thị và điều kiện thực tế hiện nay. Trên cơ sở đó, dự thảo nghị quyết quy định về phân loại đô thị quy định rõ 5 tiêu chí phân loại đô thị theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương gồm: quy mô dân số; mật độ dân số đô thị; cơ sở hạ tầng; kiến trúc cảnh quan gồm hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và vệ sinh môi trường.

Về tiêu chuẩn phân loại đơn vị hành chính cũng như xác định phân loại đô thị,  Phó chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển đặt câu hỏi, khi đưa ra các tiêu chuẩn này có tính đến xu thế hiện nay trên thế giới cũng như xu thế phát triển của nhân loại hay không? Phó chủ tịch nói, đây là xu thế chuyển dịch rất lớn của cư dân nông thôn về các đô thị, từ nơi kinh tế phát triển kém về nơi phát triển, sự chuyển dịch này không chỉ ở tầm quốc gia mà ở tầm thế giới, các cư dân ở nước kém phát triển đang dồn về nước phát triển. Đây là một thực tế, nhưng đối với những tiêu chí mà ban soạn thảo đưa ra, Phó chủ tịch QH thấy chưa thỏa mãn khi vẫn sử dụng những căn cứ cũ mà thiếu đi sự phân tích, thiếu sự sắp xếp ưu tiên. “Vấn đề dân số và mật độ dân số phải được đặt lên vị trí hàng đầu khi phân loại đơn vị hành chính cũng như phân loại đô thị. Bởi rõ ràng dân số sẽ tập trung về những nơi phát triển nhất, những nơi có điều kiện cơ sở hạ tầng tốt nhất và ở đấy cũng là nơi có năng suất lao động và hiệu quả cao nhất, nên mật độ dân số sẽ thể hiện sự đậm đặc của mọi yếu tố phát triển” Phó chủ tịch QH nói.

Các tiêu chí tiếp theo mà Phó chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển đưa ra là quy mô của nền kinh tế dựa trên việc xác định số thu ngân sách. Thứ ba là diện tích, theo Phó chủ tịch, diện tích có quy mô lớn quản lý rất khó khăn, nhưng không thể khó khăn bằng quản lý dân số. Tiêu chí cuối cùng là đơn vị hành chính.

Phó chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, đây là 4 tiêu chí quan trọng nhất khi phân loại đơn vị hành chính cũng như xác định phân loại đô thị. Còn đối với những tiêu chí khác như phổ cập giáo dục tiểu học, tiêu chí về nước sạch nông thôn… có thể đưa vào để tính toán thêm chứ không nên đưa vào như tiêu chí quan trọng nhất, nếu không rất dễ dẫn đến tình trạng nợ tiêu chí. Phó chủ tịch QH đề nghị, việc phân loại, sắp xếp của Nghị quyết cũng như việc xác định các tiêu chí cũng nên tính theo một trật tự khác và có thể xác định thêm từ các yếu tố này phải có hệ số và cuối cùng là có điểm, nếu đạt được điểm cụ thể thì sẽ được vào nhóm đơn vị hành, nhóm đô thị theo quy định. Tránh tình trạng để nhiều tiêu chí rồi nâng lên đặt xuống.

Đối với tiêu chuẩn dân số, Tổng thư ký QH, Chủ nhiệm VPQH Nguyễn Hạnh Phúc cũng bày tỏ sự băn khoăn, ở đây có 2 loại đó là quy mô dân số toàn đô thị và quy mô dân số của khu vực nội thị. Vậy ở đây yếu tố nào quyết định, toàn đô thị hay nội thị? Chủ nhiệm VPQH lý giải “nếu để quy định phát triển dân số khu vực nội thị như dự thảo thì e rằng bài toán phát triển đô thị, giãn dân sẽ không thực hiện được mà rất có thể dẫn đến xu hướng ép dân về đô thị, dẫn đến áp lực của các đô thị lớn là rất lớn”.

Phân vân về tiêu chí địa giới hành chính phần lớn chủ yếu dựa vào diện tích và dân số, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Võ Trọng Việt đặt vấn đề, xu hướng hiện nay có rất nhiều địa phương muốn chia tách, vậy việc bây giờ quy định quy mô dân số và diện tích như dự thảo nghị quyết, liệu khi UBTVQH ban hành nghị quyết có dẫn đến việc các địa phương đề nghị chia tách nhiều không? Có dẫn đến tình trạng khi chưa ban hành nghị quyết thì chia tách ít mà khi nghị quyết được ban hành lại dẫn đến việc chia tách nhiều?

Đại biểu nhân dân