AIPA - 36 và đóng góp của Việt Nam

- Đại hội đồng AIPA - 36 vừa họp phiên bế mạc. Ông đánh giá thế nào về kết quả kỳ họp lần này của AIPA?

- Đại hội đồng AIPA - 36 do Malaysia đăng cai tổ chức, có sự tham gia của các Đoàn đại biểu Nghị viện thành viên AIPA - trừ Đoàn Singapore, do bận tổ chức bầu cử Nghị viện - đã thành công tốt đẹp. Có tất cả 28 Nghị quyết về các vấn đề chính trị - an ninh, kinh tế, xã hội và tổ chức được thông qua trên nguyên tắc đồng thuận.

Nội dung thảo luận tại các phiên họp của 4 Ủy ban AIPA và Hội nghị Nữ nghị sĩ AIPA thường do Ban thư ký của nước chủ nhà - với tư cách là ban tổ chức – đề xuất. Lần này, nước chủ nhà Malaysiađã đưa ra chủ đề chung là Gắn kết Cộng đồng ASEAN vì người dân, lấy người dân làm trung tâm hướng tới sự toàn diện. Chủ đề này gắn với ý tưởng, mong muốn và quyết tâm chung của các nước ASEAN là xây dựng Cộng đồng ASEAN lấy người dân làm trung tâm, dựa trên 3 trụ cột: chính trị - an ninh, kinh tế, văn hóa - xã hội. Cuối năm nay, lãnh đạo các nước ASEAN sẽ tuyên bố hình thành Cộng đồng ASEAN. Đây là chủ đề được tất cả các nước ASEAN nhất trí cao. Toàn bộ nội dung thảo luận tại các phiên họp của các Ủy ban của AIPA đã xoay quanh chủ đề này.

- Xin ông cho biết, Đoàn ĐBQH Việt Nam đã có đóng góp gì nổi bật, góp phần vào thành công chung của Đại hội đồng AIPA - 36 lần này?

- Tại Phiên họp của Ủy ban Về các vấn đề chính trị, các thành viên đã thảo luận về những vấn đề chính trị, an ninh và hợp tác khu vực; thông qua Nghị quyết Tăng cường Cộng đồng an ninh - chính trị ASEAN thông qua quản trị tốt hướng tới sự toàn diện. Trong Nghị quyết này nêu rõ các mối đe dọa an ninh phi truyền thống; phản đối những hành động khủng bố, hoạt động buôn bán người, hiểm họa từ ma túy... Đáng chú ý, trong các dự thảo nghị quyết mà Ủy ban Về các vấn đề chính trị của AIPA xem xét, Ban Thư ký AIPA không chủ động nêu vấn đề Biển Đông tại cuộc họp của Ủy ban và đây cũng không phải nội dung mà nước chủ nhà Malaysia đưa vào chương trình nghị sự. Với sự chuẩn bị tốt các phương án, Đoàn ĐBQH Việt Nam đã chủ động đề xuất đưa vấn đề này vào dự thảo Nghị quyết. Tại cuộc họp của Ủy ban Về các vấn đề chính trị, các ĐBQH ta đã kiên trì lập luận có lý lẽ, thuyết phục các đại biểu từ các nước. Vấn đề Biển Đông là một thực tế khách quan, ảnh hưởng đến hòa bình, an ninh khu vực. Đây còn là vấn đề liên quan trực tiếp đến chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. Tuyên bố của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 48 và Tuyên bố của Chủ tịch ASEAN lần thứ 26 cũng đã nêu vấn đề này. Trước những lập luận có lý, có tình của chúng ta, cuối cùng Ủy ban Về các vấn đề chính trị của AIPA đã nhất trí thông qua Nghị quyết Tăng cường Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN hướng tới sự toàn diện, với những đề nghị, bổ sung của chúng ta. Trong phần khuyến nghị của Nghị quyết nêu rõ sự cần thiết các bên thúc đẩy thực thi đầy đủ và hiệu quả toàn văn Tuyên bố về ứng xử giữa các bên trên Biển Đông (DOC) và tiến tới hoàn tất nhanh chóng Bộ quy tắc ứng xử giữa các bên trên Biển Đông (COC). Tiếp đó, điều này cũng được thể hiện trong Thông cáo chung của Đại hội đồng AIPA-36. Có thể nói, đây là một thắng lợi ngoại giao của ViệtNam tại diễn đàn hợp tác liên nghị viện trong khu vực.

Tại Ủy ban Về các vấn đề kinh tế, Việt Nam đã đề xuất sáng kiến và xây dựng dự thảo Nghị quyết Thúc đẩy vai trò của các Nghị viện trong việc tăng cường thực thi các cam kết Cộng đồng Kinh tế ASEAN sau 2015. Dự thảo Nghị quyết phản ánh ý nguyện chung của các nước thành viên, trong bối cảnh ASEAN đang tiến gần tới mốc hình thành Cộng đồng ASEAN, trong đó có Cộng đồng Kinh tế ASEAN. Vì vậy, dự thảo Nghị quyết do ViệtNam đưa ra đã nhận được sự nhất trí cao của các nước, thông qua thành văn kiện của AIPA - 36.

Còn cả chặng đường phía trước...

- Với những đóng góp quan trọng và có trách nhiệm của Đoàn Việt Nam tại Đại hội đồng AIPA lần này, ông nhận định thế nào về hoạt động đối ngoại của QH Việt Nam ở AIPA trong thời gian tới?

- AIPA là tổ chức hợp tác liên Nghị viện, được thành lập năm 1977 - 10 năm sau khi Cộng đồng Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) ra đời, nhằm tăng cường khối đoàn kết chung trong khu vực. ViệtNamgia nhập AIPO (tiền thân của AIPA) năm 1995, đúng vào năm chúng ta trở thành thành viên ASEAN. Với việc gia nhập AIPO (nay là AIPA), chúng ta có thêm điều kiện triển khai song song công tác đối ngoại Nhà nước và ngoại giao Nghị viện. Có thể nói, đến nay, kênh đối ngoại này đã phối hợp chặt chẽ, bổ trợ cho nhau rất chặt chẽ và mang lại hiệu quả tích cực trong việc cải thiện và tăng cường quan hệ giữa Việt Nam với các nước trong khu vực.

Trong những năm qua, QH Việt Nam luôn thể hiện tinh thần trách nhiệm, chủ động, tích cực đóng góp xây dựng AIPA không ngừng lớn mạnh, trong đó nổi bật là việc QH nước ta đã tổ chức thành công hai kỳ Đại hội đồng lần thứ 23 vào năm 2002 và lần thứ 31 vào năm 2010, cùng nhiều hội nghị chuyên đề của AIPA. Thông qua các hoạt động tại diễn đàn liên nghị viện ở các nước ASEAN, QH Việt Nam đã góp phần thúc đẩy quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa Việt Nam với các nước trong và ngoài khu vực. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, chúng ta cần tiếp tục đẩy mạnh ngoại giao Nghị viện đa phương nhằm bảo vệ các lợi ích sát sườn, tranh thủ điều kiện quốc tế thuận lợi cho quá trình phát triển của đất nước; làm cho bạn bè trong khu vực hiểu rõ thêm về đường lối chính sách của nước ta, cũng như thành tựu đổi mới và ý nguyện của nhân dân Việt Nam được sống trong hòa bình, hữu nghị với nhân dân các nước. Đồng thời, thông qua hoạt động ngoại giao nghị viện, chúng ta có điều kiện để giao lưu, học hỏi kinh nghiệm tốt của bạn bè, nhất là cùng nhau hợp tác xử lý những vấn đề chung của khu vực. Qua những hoạt động này, các ĐBQH chúng ta cũng có thêm điều kiện để nâng cao kỹ năng đối ngoại, trình độ ngoại ngữ.

- Diễn ra khi mốc hình thành Cộng đồng ASEAN đã đến rất gần, chưa đầy 4 tháng nữa, theo ông, những kết quả của Đại hội đồng AIPA - 36 có ý nghĩa thế nào đối với việc xây dựng và phát triển Cộng đồng ASEAN sau năm 2015?

- Xây dựng Cộng đồng ASEAN là một quá trình phấn đấu liên tục, lâu dài. Cuối năm 2015 là dấu mốc của sự hình thành Cộng đồng ASEAN và sẽ còn cả chặng đường phía trước để các nước tiếp tục thực thi các cam kết, thỏa thuận nhằm xây dựng Cộng đồng ASEAN thực sự đoàn kết và phát triển sau năm 2015. Vì lẽ đó, AIPA có vai trò quan trọng trong việc hài hòa hóa pháp luật nhằm tạo thuận lợi cho tiến trình liên kết hội nhập khu vực; đốc thúc Chính phủ các nước thành viên ASEAN thực thi các cam kết xây dựng Cộng đồng ASEAN thành công và giám sát việc thực hiện. Với vai trò là cầu nối giữa Chính phủ với người dân, AIPA cần phối hợp hành động nhằm nâng cao nhận thức cho người dân về Cộng đồng ASEAN, cũng như bảo đảm việc người dân ASEAN được thụ hưởng những lợi ích thiết thực từ thành quả của quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN hòa bình, đoàn kết và thịnh vượng.

- Xin cảm ơn ông!

Người đại biểu nhân dân