Lịch sử Đảng

Đồng chí Nguyễn Chí Diểu (1908-1939) sinh ra và lớn lên trong một gia đình nhà Nho có nhiều đời làm quan dưới triều đình nhà Nguyễn; ở làng Thanh Tiên, xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế. Thuở nhỏ, đồng chí đã sớm được gia đình dạy dỗ bài bản và nghiêm khắc. 17 tuổi bước chân vào trường Quốc Học Huế - ngôi trường có nền giáo dục tiến bộ, bên cạnh việc tiếp cận với những thầy giáo mang tâm địa của chủ nghĩa thực dân, những bài giảng có tính chất phản động, Nguyễn Chí Diểu còn biết đến nhiều tấm gương sáng về lòng yêu nước, ý chí chống giặc ngoại xâm như: thầy Võ Liêm Sơn, người vừa tuyên truyền giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, vừa xây dựng Tân Việt hội rồi từ đó thành lập các chi bộ Đảng Tân Việt từ những năm 1928, 1929 (cũng chính thầy là người đã kết nạp Nguyễn Chí Diểu vào tổ chức Tân Việt); thầy Lê Viết Lượng, người có công thành lập chi bộ Đảng Cộng sản của trường vào tháng 4 năm 1930, một trong năm chi bộ Đảng Cộng sản được thành lập đầu tiên ở tỉnh Thừa Thiên; thầy Tạ Quang Bửu, một trí thức yêu nước và cách mạng, một nhà khoa học uyên bác… Đây cũng là ngôi trường đã giáo dục, đào tạo nhiều nhà lãnh đạo tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam như: Trần Phú, Hà Huy Tập, Lê Duẩn...và đặc biệt là Nguyễn Tất Thành, vị lãnh tụ tài ba của dân tộc.

Huế còn là nơi tập trung đông đảo các nhà tri thức yêu nước và cách mạng, luôn sẵn sàng đấu tranh cho độc lập của dân tộc và những quyền lợi thiết thực của nhân dân. Chính trong môi trường đó, ý thức chính trị và giác ngộ cách mạng của Nguyễn Chí Diểu từng bước được nâng lên. Đồng chí sớm lăn xả vào hoạt động cách mạng bất chấp sự khủng bố, đàn áp của kẻ thù.

Sau sự kiện tham gia bãi khóa tháng 4/1927 tại trường Quốc Học Huế, mặc dù bị đuổi học, Nguyễn Chí Diểu vẫn không rời khỏi các cuộc đấu tranh, đồng chí tích cực xây dựng Đảng Tân Việt ngày càng lớn mạnh; đóng góp vào quá trình chuyển hóa tổ chức Tân Việt thành Đông Dương Cộng sản Liên đoàn, một tổ chức chính trị có đường lối đấu tranh cách mạng theo chủ nghĩa Mác - Lênin. Nguyễn Chí Diểu cũng là đảng viên thuộc thế hệ đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam khi Đông Dương Cộng sản Liên đoàn chính thức hợp nhất với hai tổ chức An Nam Cộng sản Đảng và Đông Dương Cộng sản Đảng vào tháng 2/1930.

Bị thực dân Pháp bắt giam suốt gần 6 năm, từ Khám Lớn (Sài Gòn) cho đến nhà tù Côn Đảo, Nguyễn Chí Diểu vẫn luôn tỏ rõ là một chiến sĩ cộng sản kiên trung, bất khuất, luôn một lòng vì Đảng, vì dân, vì sự nghiệp cách mạng. Đồng chí luôn nêu cao khí tiết, tinh thần lạc quan, biến nhà tù thành trường học cách mạng, tích cực tuyên truyền, vận động anh em trong tù đấu tranh trực diện với kẻ thù, giúp đỡ tù binh học tập chính trị và văn hóa để sau khi ra tù hoạt động và đấu tranh tốt hơn.

Trở về Huế trong bối cảnh tình hình đang có những thuận lợi cho cách mạng, đồng chí sớm nắm bắt chủ trương của Trung ương, tích cực tham gia chỉ đạo phong trào cách mạng. Với bản lĩnh, tài năng và trí tuệ, đồng chí đã góp phần quan trọng đưa phong trào cách mạng ở Huế bước qua những khó khăn, thách thức trong giai đoạn đầu, thực hiện có hiệu quả Nghị quyết của Trung ương (7/1936), lãnh đạo phong trào đấu tranh hợp pháp và nửa hợp pháp, kết hợp chặt chẽ với hoạt động bí mật bất hợp pháp trong những năm 1936 - 1939. Đây là thời kỳ vận động quần chúng sôi nổi chưa từng có trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược với hình thức phong phú, sôi nổi và linh hoạt. Qua phong trào này đã tập hợp, giác ngộ và định hướng cho lực lượng quần chúng, chuẩn bị một bước cho cuộc vận động giải phóng dân tộc (1940 - 1945) và cuộc khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Huế - trung tâm đầu não của chế độ phong kiến cả nước.

Với những đóng góp quan trọng và có hiệu quả cho phong trào cách mạng ở Huế, đồng chí Nguyễn Chí Diểu đã sớm được Trung ương tin tưởng giao những trọng trách quan trọng như ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Xứ ủy Trung Kỳ. Dù ở trên cương vị nào, hoàn cảnh nào, Nguyễn Chí Diểu vẫn luôn giữ vững ý chí sắc son và lòng trung thành với Đảng, với sự nghiệp cách mạng, giải phóng dân tộc. Nguyễn Chí Diểu đã dồn hết tâm lực và luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Có thể khẳng định, cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí Nguyễn Chí Diểu từ buổi ban đầu cho đến khi giữ cương vị lãnh đạo cao cấp của Đảng và cách mạng Việt Nam vẫn luôn là một tấm gương sáng về sự kiên trung, bản lĩnh, tài năng, luôn đấu tranh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc nhằm đem lại độc lập, tự do và hạnh phúc cho nhân dân. Tấm gương tiêu biểu của đồng chí chính là tài sản tinh thần vô giá, là nguồn động lực to lớn để lại các thế hệ hôm nay và mai sau viết tiếp truyền thống yêu nước và cách mạng trong lịch sử của Đảng và lịch sử dân tộc./.

Đồng Thị Ly