Công tác Khoa giáo

1. Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021

Từ năm 2015 đến nay, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ GDĐT đã có nhiều đổi mới trong việc tổ chức kỳ thi THPT quốc gia và thi tốt nghiệp THPT. Những đổi mới này về cơ bản đã thành công, làm giảm áp lực, đỡ tốn kém cho xã hội; kết quả thi đảm bảo khách quan, công bằng, có độ tin cậy và minh bạch hơn cho thí sinh; đồng thời dần khắc phục tình trạng học lệch, học tủ ở trường phổ thông và hiện tượng luyện thi tràn lan. Kết quả thi tốt nghiệp THPT làm căn cứ để xét tuyển đại học, cao đẳng đã góp phần giảm áp lực cho học sinh khi không phải tham dự liên tiếp hai kỳ thi là thi tốt nghiệp THPT và thi tuyển sinh đại học, cao đẳng. Phương án tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT được tổ chức ở tất cả các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương do sở GDĐT chủ trì, các trường đại học, cao đẳng phối hợp, hỗ trợ; thí sinh được dự thi ngay tại trường huyện như đi học bình thường nên có nhiều thuận lợi.

Để chuẩn bị cho Kỳ thi tốt nghiệp năm 2021, Bộ GDĐT đã trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Chỉ thị về tăng cường chỉ đạo Kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh Đại học, giáo dục nghề nghiệp năm 2021[1]; ban hành theo thẩm quyền Quy chế thi Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021[2]; công bố đề thi tham khảo giúp giáo viên, học sinh có định hướng phù hợp trong dạy, học, ôn tập; xây dựng Ngân hàng câu hỏi thi phục vụ ra đề thi; rà soát, hoàn thiện Phần mềm quản lý thi, Phần mềm chấm thi trắc nghiệm; phối  hợp với Bộ Công an tổ chức tập huấn nghiệp vụ tổ chức thi và sử dụng phần mềm quản lý thi cho các địa phương; tổ chức hội nghị tuyển sinh đại học, cao đẳng sư phạm năm 2021 với các cơ sở giáo dục đại học, các Sở GDĐT. Bộ GDĐT cũng đã dự kiến các phương án tổ chức Kỳ thi trong trường hợp dịch bệnh Covid-19 có diễn biến phức tạp.

Trong thời gian tới, Bộ GDĐT sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện các văn bản về khảo thí và đánh giá giáo dục, phù hợp với Luật Giáo dục năm 2019 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học[3]; tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT, tuyển sinh đại học, cao đẳng bảo đảm an toàn, nghiêm túc, khách quan, chất lượng tạo điều kiện thuận lợi nhất cho thí sinh; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động thi đánh giá năng lực ngoại ngữ, tin học, công tác quản lý và cấp phát văn bằng, chứng chỉ.

Một số điểm mới, điểm đáng chú ý trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021:

- Chỉ thị số 11/CT-TTg ngày 16/4/2021 của Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh:

+ Bộ GDĐT chịu trách nhiệm toàn diện về Kỳ thi, trực tiếp thực hiện: ban hành các văn bản chỉ đạo, quy chế, hướng dẫn; công tác đề thi; hệ thống CNTT phục vụ công tác tổ chức thi và chấm thi trắc nghiệm bằng máy tính; công tác thanh tra, kiểm tra;

+ Tiếp tục phân cấp mạnh cho địa phương, theo đó, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, trực tiếp là Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, chịu trách nhiệm toàn diện về tổ chức Kỳ thi trên địa bàn.

- Bộ GDĐT có thẩm quyền quyết định phương án xử lý các trường hợp đặc biệt do ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh và các tình huống bất thường khác.

- Bổ sung môn tiếng Hàn vào danh mục các môn thi cho thí sinh đã học chương trình giáo dục phổ thông, đăng ký dự thi môn tiếng Hàn xét tốt nghiệp THPT và đăng ký xét tuyển trình độ cao đẳng, đại học năm 2021.

- Nội dung đề thi nằm trong chương trình THPT, chủ yếu lớp 12 (đề thi tham khảo đã được công bố vào tháng 03/2021). Các nội dung kiến thức được tinh giản do tác động của dịch COVID-19 (năm học 2019-2020 và 2020-2021) sẽ không được đưa vào đề thi năm nay.

- Công tác thanh tra, kiểm tra thi phù hợp với Luật Thanh tra và được tổ chức phù hợp nhưng hiệu quả.

Cho đến nay, để đảm bảo tiến độ chuẩn bị cho Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, Bộ GDĐT đã hoàn thành: a) Tổ chức Hội nghị tập huấn quốc gia về thi tốt nghiệp THPT năm 2021 để quán triệt quy chế, tập huấn nghiệp vụ tổ chức thi và nghiệp vụ sử dụng phần mềm quản lý Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021 thuộc Hệ thống phần mềm quản lý thi tốt nghiệp và tuyển sinh; b) Chỉ đạo các sở GDĐT tổ chức cho thí sinh đăng ký dự thi, đăng ký xét tuyển sinh (từ ngày 27/4/2021 đến hết ngày 11/5/2021); c) Làm tốt công tác truyền thông, trực giải đáp các câu hỏi trong thời gian đăng ký dự thi, đăng ký xét tuyển sinh được thực hiện qua điện thoại và email tại Bộ GDĐT và các địa phương.

Trong thời gian tới sẽ tiếp tục tổ chức Hội nghị trực tuyến giữa Bộ GDĐT cùng các bộ, ngành liên quan với 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương về công tác tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021; tiếp tục tinh chỉnh, hoàn thiện ngân hàng câu hỏi thi trong tháng 5/2021 bảo đảm cả về số lượng, chất lượng để phục vụ công tác đề thi; tiếp tục hoàn thiện nâng cấp phần mềm quản lý thi và phần mềm chấm thi trắc nghiệm trước khi đưa vào sử dụng; tổ chức các đoàn kiểm tra của Lãnh đạo Bộ, Ban Chỉ đạo đến kiểm tra công tác chuẩn bị, tổ chức Kỳ thi tại địa phương; tổ chức tập huấn phần mềm chấm thi trắc nghiệm; đôn đốc, theo dõi việc triển khai các công việc chuẩn bị, tổ chức Kỳ thi tại địa phương; hoàn thiện phương án thanh tra, kiểm tra và phương án trực tổ chức thi; chuẩn bị các điều kiện cơ sở vật chất, nhân sự để triển khai nhiệm vụ của Hội đồng ra đề thi; tiếp tục triển khai truyền thông, gắn với các công việc cụ thể theo tiến trình tổ chức Kỳ thi; đồng thời lên các phương án tổ chức thi tốt nghiệp THPT ứng phó với bối cảnh dịch bệnh COVID-19 đang có những diễn biến phức tạp.

2. Về công tác tuyển sinh đại học năm 2021

Trong những năm vừa qua, Chính phủ đã chỉ đạo sâu sát và Bộ GDĐT đã xây dựng và hoàn thiện quy chế tuyển sinh theo hướng tăng cường tự chủ và hướng dẫn các cơ sở giáo dục đại học thực hiện theo quy định của Luật GDĐH bảo đảm trung thực, khách quan nhưng nhẹ nhàng, giảm áp lực, tốn kém đối với thí sinh, gia đình và xã hội.

Quy chế tuyển sinh trình độ đại học, tuyển sinh trình độ cao đẳng ngành giáo dục mầm non hiện hành đang được giữ ổn định theo hướng: các trường có nhiều lựa chọn phương thức để tuyển sinh như thi tuyển, xét tuyển, hoặc kết hợp, với các hình thức đa dạng, chủ động, tuân thủ theo quy chế. Nếu các trường thực hiện phương thức tổ chức kỳ thi tuyển sinh riêng thì cần đáp ứng các điều kiện đảm bảo chất lượng theo quy chế để kỳ thi diễn ra minh bạch, công bằng, đánh giá được năng lực cốt lõi của người học để có thể theo học ở bậc đại học. Nếu các trường sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét tuyển theo các tổ hợp thì có trách nhiệm giải trình về căn cứ xây dựng tổ hợp phù hợp với yêu cầu của ngành nghề đào tạo. Các trường cần công bố đề án tuyển sinh theo quy định lên trang thông tin điện tử của trường, và chịu trách nhiệm trước pháp luật, trước xã hội về đề án đó.

Kỳ tuyển sinh ĐH, CĐ hằng năm đều được nghiên cứu điều chỉnh để ngày càng hoàn thiện quy chế, quy trình tuyển sinh; áp dụng công nghệ thông tin triệt để hơn trong tất cả các khâu đăng ký dự tuyển, đăng ký xét tuyển, điều chỉnh nguyện vọng, xét tuyển, xác nhận thí sinh nhập học lên hệ thống để bảo đảm tính khoa học, khách quan, công khai, minh bạch, giảm tối đa số thí sinh ảo và kiểm soát tình trạng vượt chỉ tiêu tuyển sinh.

Các cơ sở giáo dục đại học và cao đẳng sư phạm đã thực hiện nhiều phương thức tuyển sinh phù hợp theo đúng quy định của Luật Giáo dục đại học và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học và hướng dẫn của Bộ GDĐT, đảm bảo đáp ứng yêu cầu trung thực, khách quan nhưng nhẹ nhàng, giảm áp lực và tốn kém đối với thí sinh, gia đình và xã hội; tự nguyện phối hợp thành nhóm trường để thực hiện xét tuyển và khai thác thông tin trên Cổng thông tin tuyển sinh của Bộ GDĐT để dự kiến điểm trúng tuyển, dự kiến danh sách thí sinh trúng tuyển vào trường.

Theo Quy chế tuyển sinh từ năm 2020 đến nay, Bộ GDĐT đã quyết định phương án cho thí sinh đăng ký nhiều nguyện vọng xếp theo thứ tự ưu tiên để xét tuyển (nguyện vọng 1 là nguyện vọng cao nhất). Thí sinh được đăng ký xét tuyển sớm (cùng thời gian đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT) và được điều chỉnh nguyện vọng đăng ký xét tuyển một lần duy nhất trong thời gian quy định sau khi có kết quả thi tốt nghiệp THPT, giúp thí sinh đặt ra mục tiêu phấn đấu cũng như các trường có thể xây dựng kế hoạch phù hợp với số lượng dự kiến đăng ký xét tuyển để chuẩn bị tốt hơn công tác tuyển sinh. Đồng thời, các trường được tuyển sinh nhiều đợt trong năm để đảm bảo sự linh hoạt cho các trường và tạo điều kiện cho thí sinh được lựa chọn đúng ngành nghề mà các em yêu thích. Bộ GDĐT cũng đã xây dựng phần mềm xét tuyển chung giúp hỗ trợ các trường hạn chế bớt số lượng thí sinh “ảo”; yêu cầu các trường phải chủ động có giải pháp khắc phục tình trạng thí sinh “ảo” như: xác định chỉ tiêu phù hợp với với năng lực đào tạo và nhu cầu của thị trường lao động; nâng cao chất lượng đào tạo; làm tốt hơn công tác truyền thông,…

Từ năm 2019, Bộ GDĐT đã bổ sung vào Quy chế tuyển sinh ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào đối với các ngành thuộc lĩnh vực sức khỏe có cấp chứng chỉ hành nghề, phù hợp với Luật Giáo dục Đại học và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục Đại học. Năm 2020 và 2021, Bộ GDĐT đã quy định ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào đồng bộ giữa các hình thức, loại hình đào tạo của hai nhóm ngành này.

Phương thức tuyển sinh giai đoạn từ năm 2015 đến 2021 đã thể hiện tính khoa học, hợp lý, bảo đảm khách quan, công bằng đối với thí sinh và các trường; thực hiện được mục tiêu đổi mới công tác thi, tuyển sinh theo tinh thần của Nghị quyết số 29-NQ/TW; được xã hội, thí sinh và các trường đánh giá tốt. Trong giai đoạn mới 2021-2025, Bộ GDĐT sẽ tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện quy chế, quy trình tuyển sinh áp dụng cho giai đoạn mới theo hướng tự chủ tuyển sinh tối đa dành cho các cơ sở đào tạo, thực hiện theo các định hướng của quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục đại học và đào tạo giáo viên.

Về cơ bản, việc tổ chức xét tuyển ĐH, CĐ năm 2021 được giữ ổn định, trong đó đa số các trường sẽ sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT năm 2021 để làm căn cứ xét tuyển sinh.[4] 

Một số điểm mới đáng chú ý trong công tác tuyển sinh ĐH, CĐ năm 2021:

Chính sách tuyển sinh có điều chỉnh một số nội dung nhằm phù hợp với điều kiện mới về công nghệ cũng như điều kiện thực tiễn nhu cầu của thí sinh trong các năm qua, đáp ứng mục tiêu của kì tuyển sinh là gọn nhẹ, giảm tối đa áp lực cho thí sinh, giảm tối thiểu các sai sót trong công tác tuyển sinh từ các đối tượng tham gia, cụ thể:

- Bổ sung phương án, với các địa phương có đủ điều kiện về công nghệ tổ chức thí sinh đăng kí các nguyên vọng xét tuyển vào đại học, cao đẳng theo hình thức trực tuyến;

- Sau khi có kết quả thi THPT thí sinh chỉ điều chỉnh nguyện vọng theo phương thức trực tuyến tối đa 3 lần trong thời gian quy định;

- Quy định thí sinh trúng tuyển phải xác nhận nhập học thông qua việc nộp bản chính Giấy chứng nhận kết quả thi (đối với thí sinh tham dự kì thi THPT của năm tuyển sinh);

- Để tạo thuận lợi tối đa cho thí sinh, kết hợp với chính sách tuyển sinh, Bộ GDĐT đã ban hành Thông tư số 08/2021 ngày 18/3/2021 ban hành Quy chế đào tạo trình độ đại học, theo đó các thí sinh có thể chuyển trường, chuyển địa điểm đào tạo giữa phân hiệu và trường, chuyển ngành đào tạo khi đã trúng tuyển vào trường và đáp ứng các điều kiện theo quy định của Bộ GDĐT và của các trường.

Đến thời điểm hiện tại Bộ GDĐT đã ban hành các văn bản Hướng dẫn các cơ sở đào tạo xác định chỉ tiêu tuyển sinh, xây dựng đề án tuyển sinh công khai trên trang web của các cơ sở đào tạo, phương tiện thông tin đại chúng làm căn cứ để thí sinh nghiên cứu lựa chọn phương án tuyển sinh vào trường, bảo đảm tính chính xác, minh bạch. Từ 27/4-16/5/2021 thí sinh tiến hành đăng kí dự thi kỳ thi tốt nghiệp THPT, đồng thời đăng ký nguyện vọng xét tuyển vào các trường ĐH, CĐ.

Trong thời gian qua, Bộ GDĐT đã phối hợp với các cơ quan báo chí, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, các các cơ sở đào tạo thông tin hướng dẫn các thí sinh về chính sách tuyển sinh, về chọn ngành nghề đào tạo của thí sinh nhằm hạn chế tối đa sai sót có thể làm mất cơ hội khi không tìm hiểu kỹ thông tin.

Nguồn BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO