Công tác Khoa giáo

Quản lý chứ không phải “đè” giáo viên ra phạt

Chiều 3/10, ông Nguyễn Huy Bằng, Chánh thanh tra Bộ GD&ĐT, trả lời báo chí về Nghị định xử phạt hành chính trong giáo dục. Trong đó, hai vấn đề được dư luận quan tâm là xử phạt giáo viên dạy, học thêm và giáo viên xúc phạm thân thể, nhân phẩm học sinh.

Theo ông Bằng, nghị định về xử phạt hành chính của Bộ GD&ĐT, cũng như nhiều văn bản pháp luật khác, trước hết để các chủ thể liên quan giáo dục thấy việc không được làm. Nếu làm, người vi phạm sẽ có nguy cơ bị phạt. Mục đích để tránh, chứ không chỉ nhằm phạt nhiều.

Ông Nguyễn Huy Bằng cho biết, từ khi có Nghị định 138, hầu như cũng chưa có vụ việc xử lý vi phạm nào đáng kể. Theo ông, đây chỉ là một công cụ để quản lý, không phải “đè” giáo viên ra để phạt. 

Thực tế khi có Nghị định 138, hầu như các địa phương chưa xử lý vụ việc nào, còn thanh tra thì mới 30 địa phương xử lý được một số vụ việc. Trong khi đó, hiện tượng mặt trái của dạy thêm học thêm vẫn gây bức xúc. Dự thảo hiện còn được lấy ý kiến đóng góp tới ngày 25/11. Ban soạn thảo sẽ tiếp tuc ghi nhân các ý kiến đóng góp để điều chỉnh cho phù hợp.

Bộ GD&ĐT cho hay người có thẩm quyền xử phạt, ngoài lực lượng thanh tra giáo dục, còn có chủ tịch UBND các cấp. Một số quy định cụ thể trong từng lĩnh vực chuyên ngành có thể bị các lực lượng khác xử phạt như quản lý thị trường, thanh tra chuyên ngành văn hóa, chuyên ngành thông tin, chuyên ngành tài chính...

Về dạy, học thêm, dư luận cho rằng quy định này khó thực hiện, bởi dẫn đến cách hiểu cấm chung nhà giáo không được dạy thêm. Bộ GD&ĐT sẽ tiếp tục cụ thể hóa.

Ngoài ra, dự thảo cũng đề cập quy định xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành hai nhóm hành vi khác nhau nhằm hướng tới hạn chế tình trạng bạo hành trong nhà trường, gây bức xúc dư luận. 

Nghị định cũng quy định quy chế xử phạt hành chính để bảo vệ nhà giáo, nhân viên, cán bộ quản lý trong trường hợp bị xúc phạm danh dự, nhân phẩm và xâm phạm thân thể. Các quy định này hướng tới bảo vệ cả người học và nhà giáo, đồng thời đảm bảo cá nhân có hành vi vi phạm đều bị xử lý bình đẳng như nhau.

Ông Nguyễn Huy Bằng nói thêm nghị định này rất quan trọng nhưng không phải là "cây gậy vạn năng" giải quyết mọi vấn đề, mà cần phối hợp sử dụng nhiều công cụ quản lý khác.

Nghị định cần tuyên truyền sâu rộng để mọi người hiểu, làm đúng theo tinh thần “xử đúng thì tốt, nhưng không phải xử thì tốt hơn”.

Khó phân định mức độ nặng nhẹ trong hành vi xâm phạm

Cô giáo N.L, một giáo viên tiểu học tại quận Hà Đông (Hà Nội) cho rằng, quy định này rất mơ hồ và "phải định mức thế nào được coi là xúc phạm để quy ra hình phạt”.

“Giáo viên lên lớp chỉ mong có tinh thần thoả mái nhất để dạy bảo các con. Bây giờ mà sợ nọ kia, sợ lỡ lời không khéo có thể bị phạt, thì còn tinh thần làm việc không? Và xem xét sự xúc phạm dưới con mắt trẻ thì rất khó, mà phụ huynh cũng chỉ phản ánh dựa trên lời kể của con em mình. Như vậy sẽ không khách quan”.

Còn cô Nguyễn Kim Cúc, giáo viên một trường THPT tại Đà Nẵng nhận xét những mức phạt nói trên là hơi nặng, và cô đặt vấn đề xúc phạm nhân phẩm học sinh đến đâu sẽ bị xử lí?

Đồng quan điểm, thầy Vũ Hoàng Sơn, giáo viên tiểu học tại TP.HCM băn khoăn: “Học sinh đến lớp không học bài, làm bài,... giáo viên nhiều lần nhắc nhở, trao đổi với phụ huynh nhưng vẫn không thay đổi. Nếu học sinh đó tiếp tục vi phạm, giáo viên la rầy, trách mắng, liệu có bị xem là xúc phạm nhân phẩm, danh dự hay không?”.

Theo thầy Sơn, quy định "hành vi xâm phạm thân thể người học" cũng cần đưa ra các mức độ để xác định nặng hay nhẹ.

“Trong quá trình giảng dạy, có rất nhiều phụ huynh yêu cầu giáo viên “cứ đánh cho cháu nên người" hoặc "bé không học bài, làm bài thì cứ phạt”. Việc đánh học sinh là sai, nhưng nếu giáo viên đánh khẽ vào tay hoặc la rầy một câu để nhắc nhở thì cũng hết sức bình thường”.

Thầy Sơn cho rằng, ngày nay, vị thế của người thầy trong mắt phụ huynh và học sinh đã bị giảm sút. "Bởi các em biết rằng nếu thầy cô vi phạm sẽ bị kỉ luật, bị xã hội lên án, thậm chí có khi do áp lực dư luận buộc phải xin nghỉ việc". “Do đó, nếu lấy Nghị định xử phạt vi phạm hành chính để làm "thước đo", liệu học sinh có còn coi trọng thầy cô hay không?

Khi lo âu, bất an vì những ràng buộc trong Nghị định, giáo viên đến lớp chỉ hoàn thành cho xong nhiệm vụ. Học sinh có làm bài, học bài hay không, giáo viên không dám nhắc nhở, xử lý thì chất lượng học tập sẽ ra sao?”.

Cô Phạm Thúy Hà, giáo viên Trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi TP.HCM phân tích: Việc xử phạt giáo viên xúc phạm thân thể, nhân phẩm học sinh đã được theo Luật viên chức là khiển trách, cảnh cáo, buộc thôi việc. Còn biện pháp xử lý là phạt hành chính không dễ thực hiện được. “Việc xác định lỗi như thế nào để phạt hành chính sẽ phải lắng nghe từ nhiều phía. Để xác định có lỗi hay không sẽ phải dựa vào pháp luật, phải giám định và tòa án xử lý nên việc phạt là không phải đơn giản”.

Ông Phạm Thái Sơn, Phó trưởng phòng đào tạo Trường ĐH Công nghiệp Thực phẩm TP.HCM, cho rằng dự thảo khá chi tiết và chặt chẽ, tuy nhiên sẽ rất khó để xử lý vấn đề dạy thêm học thêm, bởi ngoài đối tượng là nhà giáo, giảng viên thì sẽ có nhiều đối tượng thực hiện điều này. Vấn đề này không xảy ra ở các trường tư thục, trường quốc tế mà phần lớn diễn ra ở các trường công lập. Như vậy học thêm thì có phải là nhu cầu chính đáng hay chương trình dạy như thế nào mà con em phải học thêm?

Ông Sơn cho rằng ở môi trường giáo dục hãy để các thầy cô thể hiện lòng tự trọng chứ không phải dùng biện pháp hành chính. Muốn như vậy, hãy thay đổi tận gốc là vấn đề thu nhập của giáo viên, môi trường làm việc có sự tôn trọng và tự do học thuật, chương trình dạy học giảm tải kiến thức và tăng cường trải nghiệm chứ không phải giảm số môn, giảm số trang.